Nieinwazyjne markery raka jelita grubego

Za nami konferencja „Nowotwory, naukowo potwierdzone terapie wspierające profilaktykę i żywienie” organizowana przez Zakład Żywienia Człowieka i Metaboliki PUM w Szczecinie. Jednym z tematów wykładów była diagnostyka chorób nowotworowych. I tak kolonoskopia jest jednym z najważniejszych badań wykrywających raka jelita grubego, jednak wiele osób jej unika, zapewne ze względu na to, że wywołuje skrępowanie. Czy istnieją więc jakieś inne metody?

Im wcześniej, tym lepiej

Rak jelita grubego jest w pierwszej trójce zapadalności na nowotwory zarówno wśród kobiet, jak również wśród mężczyzn. Co ciekawe nowotwór ten może rozwijać się nawet kilka lat, a we wczesnym stadium jest w 100% wyleczalny. Pacjenci po 50 roku życia powinni okresowo wykonywać badanie kolonoskopowe, które pozwoli sprawdzić, czy w naszych jelitach jest zmiana nowotworowa. Co więcej, jeśli gastroenterolog znajdzie nowotwór we wczesnym stadium choroby (pod postacią niewielkiego polipa) usunie go od razu podczas badania i nie będzie potrzebna dodatkowa terapia. Niestety, pomimo tego, że kolonoskopia jest refundowana przez NFZ, tylko niewielki procent osób po 50 roku życia wykonuje to badania w celu profilaktycznym. Dlatego też dr n. med. Ewa Leporowska z Wielkopolskiego Centrum Onkologii przedstawiła nieinwazyjne markery, które można wykonać w celu oszacowania ryzyka obecności nowotworu jelita grubego, jak również przebiegu choroby oraz jej wznowy.

Jakie testy powinniśmy wykonać?

• Test na krew utajoną w kale;
• Odczyn Biernackiego (OB);
• Białko C-reaktywne (CRP);
• Badania gospodarki żelazem (żelazo, hemoglobinę, ferrytynę, transferrynę, morfologię krwi);
• Antygen karcynoembrionalny – CEA.

Jakie wyniki powinny nas niepokoić?

• Dodatni wynik na obecność krwi w kale;
• Podwyższone poziomy OB i CRP;
• Zmniejszenie poziomu żelaza, ferrytyny, hemoglobiny, podniesiony poziom transferryny oraz niedokrwistość mikrocytarna (obniżenie  parametrów MCV w morfologii krwi);
• Wysokie stężenie markera CEA.

Co to jest marker CEA?

Większość badań użytecznych w ocenie ryzyka raka jelita grubego jest znana i często wykonywana rutynowo. Warto jednak zwrócić uwagę na marker CEA, który wykazuje zwiększoną ekspresję w komórkach przewodu pokarmowego, szczególnie w rakach jelita grubego. Pomimo tego, że marker ten nie ma tak dużych właściwości diagnostycznych, jest bardzo pomocny podczas monitorowania przebiegu choroby oraz powstania wznów. Występuje również korelacja między stężeniem CEA w krwi a zaawansowaniem nowotworu.

Należy pamiętać, że oznaczanie nieinwazyjnych markerów nie może zastąpić wizyty u lekarza i wykonania profilaktycznej kolonoskopii. Do tego jeśli zauważycie nieprawidłowości w wynikach, należy jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.

Źródło: Konferencja: „Nowotwory, naukowo potwierdzone terapie wspierające profilaktykę i żywienie”, 16 listopada 2019 r, Szczecin