Probiotyki jako źródło kwasu foliowego – nowa perspektywa w dietetyce funkcjonalnej
Kwas foliowy (foliany) jest niezbędny dla syntezy DNA, metylacji i proliferacji komórek, co jest szczególnie istotne dla szybko dzielących się tkanek. Jego niedobór powiązano z ryzykiem nowotworów, anemią oraz chorobami zapalnymi jelit. Choć głównym źródłem folianów pozostaje dieta, rosnące zainteresowanie budzi ich endogenna synteza przez mikrobiotę jelitową oraz probiotyki.
Zdolność probiotyków do syntezy folianów
Zespół Maddaleny Rossi (2011) przeanalizował potencjał bakterii probiotycznych – głównie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium – do produkcji kwasu foliowego. Większość dzikich szczepów Lactobacillus nie syntetyzuje tej witaminy, a wręcz ją wykorzystuje w procesach metabolicznych. Wyjątkiem jest Lactobacillus plantarum, zdolny do produkcji folianów przy obecności kwasu para-aminobenzoesowego (pABA), jednego z prekursorów biosyntezy.
Bifidobakterie – naturalni producenci kwasu foliowego
Dużo większy potencjał folatotwórczy wykazują niektóre szczepy Bifidobacterium, szczególnie B. adolescentis i B. pseudocatenulatum. Zdolność ta jest jednak zróżnicowana między szczepami, a niekoniecznie gatunkami. Badania na szczurach wykazały, że suplementacja folatotwórczymi bifidobakteriami znacząco podnosiła poziom kwasu foliowego we krwi. Podobne efekty zaobserwowano u ludzi – zwiększone stężenie folianów w kale wskazywało na skuteczną produkcję i potencjalną absorpcję witaminy w jelicie grubym.
Znaczenie probiotycznej produkcji folianów
Co ważne, synteza folianów przez te probiotyki nie była hamowana przez obecność egzogennego kwasu foliowego w diecie, co czyni je obiecującymi kandydatami do suplementacji w żywności funkcjonalnej oraz w leczeniu niedoborów. Zastosowanie bifidobakterii może mieć znaczenie nie tylko w profilaktyce niedoborów, ale także w zapobieganiu zmianom przednowotworowym jelita grubego.
Przyszłość suplementacji probiotykami może obejmować nie tylko modulację mikrobioty, ale także celowaną produkcję niezbędnych mikroskładników – takich jak foliany.
Źródło: Rossi, M., Amaretti, A., & Raimondi, S. (2011). Folate Production by Probiotic Bacteria. Nutrients, 3(1), 118–134. https://doi.org/10.3390/nu3010118
