Co to są siatki centylowe i jak je interpretować, czyli jak ocenić rozwój naszego dziecka?
Siatki centylowe są stosowane do oceny rozwoju dziecka oraz sprawdzenia, czy rozwija się podobnie jak inne dzieci w tym samym wieku i tej samej płci. Obserwacja siatek centylowych to podstawowe narzędzie oceniające zaburzenia rozwoju u dzieci. Co to są siatki centylowe i jak należy je interpretować?
Co to jest siatka centylowa?
Siatka centylowa to graficzne odwzorowanie rozkładu danej cechy (np. masy ciała, wzrostu czy obwodu głowy) na tle danej populacji, w tym samym wieku oraz tej samej płci. Podsumowując: siatka centylowa pozwala porównać, jak rozwija się nasze dziecko na tle innych dzieci.
Do czego stosujemy siatki centylowe?
Organizm dziecka ulega ciągłym zmianom, a wiele cech, takich jak wzrost czy masa ciała, mogą się bardzo różnić między poszczególnymi dziećmi, co nie oznacza, że nasza pociecha się źle rozwija. Sam proces rozwojowy może zachodzić bardzo różnie, z tego powodu stosuje się siatki centylowe.
Jak interpretować siatki centylowe?
Aby dobrze zrozumieć działanie siatki centylowej najlepiej rozpatrzyć konkretny przypadek. Chcemy prześledzić rozwój dziesięcioletniej dziewczynki pod względem wzrostu. W wieku ośmiu lat dziewczynka była w 40. centylu, co oznacza, że 40% dziewczynek w jej wieku ma taki sam wzrost lub jest od niej niższe, ale 60% będzie od niej wyższych. W wieku 9 i 10 lat dziewczynka znalazła się już w 50 centylu, co oznacza, że jest średniego wzrostu. Taka trzyletnia obserwacja zapewnia rodziców, że ich dziecko rozwija się prawidłowo pod względem wzrostu.
Co powinno nas zaniepokoić?
Zaalarmować nas powinna sytuacja, że dziecko znajduje się między 3. a 10. centylem lub między 90. a 97. centylem. Pamiętajmy jednak, że interpretacja siatek centylowych powinna być poprzedzona wywiadem rodzinnym. Jeśli dziecko jest w 98. centylu pod względem wzrostu, ale jego rodzice są bardzo wysocy, będzie to również oznaczać normę. Niepokój powinna budzić również drastyczna zmiana na przestrzeni czasu, co może być związane z zaburzeniami rozwojowymi.
Źródło:
- Krawczyński M.: Pojęcie normy auksologicznej (rozwojowej), jej interpretacja i wykorzystanie w praktyce. [W]: Dziecko poznańskie 2000. Pediatr. Prakt., 2000; 8 (4): 325–339
- 5000 pytań z pediatrii: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.11.5.
