Probiotykoterapia a stężenie kortyzolu – co pokazują badania?
Kortyzol, nazywany często hormonem stresu, odgrywa kluczową rolę w regulacji osi podwzgórze–przysadka–nadnercza. Utrzymujący się przez dłuższy czas podwyższony poziom kortyzolu może sprzyjać zaburzeniom metabolicznym, kardiologicznym czy psychicznym. W ostatnich latach rośnie zainteresowanie możliwością modulacji tego hormonu poprzez probiotykoterapię, dlatego dzisiaj chciałabym przedstawić wyniki metaanalizy dotyczącej skuteczności probiotykoterapii w obniżaniu stężenia kortyzolu.
W 2024 roku opublikowano systematyczny przegląd i metaanalizę badań klinicznych, której celem była ocena wpływu probiotyków na stężenie kortyzolu. Analiza objęła 46 badań z udziałem 3516 uczestników. Wykazano, że suplementacja probiotykami była związana z istotnym, choć umiarkowanym spadkiem kortyzolu w porównaniu z grupą kontrolną
(SMD = –0,45).
Analizy grupowe
Efekt był szczególnie widoczny u osób zdrowych – u tych, które nie wspomagały się farmakoterapią, obserwowano istotną redukcję kortyzolu (SMD = –0,30). Co ciekawe, w badaniach przeprowadzonych w Azji wpływ był bardziej wyraźny (SMD = –0,83). Wyniki wskazują, że kontekst geograficzny, środowiskowy i kulturowy może modulować skuteczność interwencji. Choć metaanaliza sugeruje pozytywny efekt probiotykoterapii, wysoka heterogeniczność wskazuje na duże różnice między badaniami. Wynika to m.in. z odmiennych protokołów, czasu trwania interwencji, różnorodnych szczepów i metod pomiaru kortyzolu (surowica lub ślina).
Wnioski praktyczne
Obniżenie stężenia kortyzolu przez probiotyki wydaje się możliwe, zwłaszcza u osób potencjalnie zdrowych, jednak nie jest to efekt silny ani uniwersalny. Zanim probiotyki będą mogły być szerzej rekomendowane jako metoda wspomagania regulacji osi stresu, konieczne są dalsze badania – szczególnie w populacjach z zaburzeniami psychicznymi i metabolicznymi oraz przy standaryzacji metodologii.
Źródło
- Jain M, Anand A, Sharma N, Shamim MA, Enioutina EY. Effect of Probiotics Supplementation on Cortisol Levels: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2024 Oct 21;16(20):3564. doi: 10.3390/nu16203564. PMID: 39458560; PMCID: PMC11510182.
