Jaka jest różnica między probiotykiem, synbiotykiem a prebiotykiem?

Zanieczyszczenia, toksyny środowiskowe oraz powszechna antybiotykoterapia, która obejmuje również antybiotyki dostarczane z pokarmem, powoduje, że coraz częściej musimy sięgać po suplementy uszczelniające barierę jelitową  i przywracające równowagę w układzie pokarmowym. Zdrowie jelit było jednak istotną sprawą nawet w czasach starożytnych. Wiadomo, że już w starożytnej Grecji przygotowywano mleczne produkty fermentowane, aby złagodzić objawy chorób przewodu pokarmowego. Obecnie na rynku pojawia się wiele preparatów zawierających żywe drobnoustroje. Czym one się różnią?

Co to jest prebiotyk?

Prebiotykiem nazywamy produkt, który nie zawiera żywych drobnoustrojów, ale tworzy odpowiednie środowisko do rozwoju komensalnego mikrobiomu. Prebiotykiem zazwyczaj nazywamy poszczególne frakcje błonnika, takie jak: skrobia oporna, inulina, oligosacharydy, czy β-glukany. Warto pamiętać, że codzienne przyjmowanie błonnika powinno sięgać 25-30 g.

Co to jest probiotyk?

W 2002 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podała kryteria, jakie musi spełnić preparat probiotyczny. Do probiotyków zaliczamy więc bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Oprócz bakterii naliście probiotyków znalazły się drożdżaki z gatunku Saccharomyces boulardii. Należy jednak podkreślić, że nie wszystkie mikroorganizmy z tych rodzin to probiotyki. Aby dany szczep był nazywany szczepem probiotycznym, musi spełnić dodatkowe kryteria:

• Powinien być naturalnie obecny w prawidłowym mikrobiomie jelit.
• Być bezwzględnym lub względnym beztlenowcem.
• Musi posiadać przynależność do ściśle określonego rodzaju i gatunku.
• Powinien być odporny na niskie pH żołądka, sole żółciowe oraz enzymy trawienne.
• Jego stosowanie powinno być bezpiecznie i nie powinien wykazywać skutków ubocznych i właściwości patogennych.

Dobry probiotyk wykazuje antagonistyczne działanie w stosunku do bakterii patogennych, posiada zdolność kolonizacji jelita, nie ma genów lekooporności, jest stabilny genetycznie oraz zachowuje wszystkie właściwości w procesach przetwarzania i przechowywania.  Oprócz tego powinien dysponować dowodami klinicznymi na swoją skuteczność. Naturalnymi probiotykami są produkty fermentowane zaszczepione odpowiednimi szczepami bakteryjnymi. W zależności od warunków procesu fermentacji mogą one zawierać różną ilość drobnoustrojów i nie zawsze są zdolne do kolonizacji jelita. Warto więc pamiętać, że produkty fermentowane należy na stałe włączyć do naszego jadłospisu. Na co warto zwrócić uwagę w przypadku produktów fermentowanych? Kiedy w składzie widnieją po prostu „bakterie kwasu mlekowego”, bez dodatkowej specyfikacji gatunkowej, żywność ta nie może nazywać się żywnością probiotyczną, tylko po prostu żywnością fermentowaną.

Co to są synbiotyki?

Synbiotykiem nazywamy kombinację pre- i probiotyku, która działa synergistycznie. Połączenie to zapewnia dostarczanej bakterii substratu (frakcji błonnika) pomocnego w jej prawidłowym namnożeniu. Synbiotyki zapobiegają zaparciom i biegunkom o różnej etiologii, są często stosowane przez pacjentów, którzy nie dostarczają wystarczającej ilości wysoko jakościowego błonnika w diecie.

Źródło:

1. https://www.who.int/foodsafety/fs_management/en/probiotic_guidelines.pdf

2 Mojka Katarzyna. Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje. Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 541-549.