Niepłodność żeńska a zespół policystycznych jajników (PCOS)
PCOS jest jedna z głównych przyczyn żeńskiej niepłodności związanej z brakiem owulacji, zaburzeniami hormonalnymi oraz metabolicznymi. Aż 90-95% kobiet, które nie mają jajeczkowania cierpi właśnie na PCOS. Niestety niewyrównana choroba jest dużym obciążeniem zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
Co to jest PCOS?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to schorzenie o szeregu zmian hormonalnych i metabolicznych, które dotyka od kilku do kilkunastu procent kobiet w wieku rozrodczym (te statystyki dotyczą również populacji polskiej) i jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności żeńskiej. Schorzenie to obejmuje zaburzenia równowagi hormonów płciowych, insulinooporność i nieprawidłowości metaboliczne, które znacznie zwiększają ryzyko niepłodności, cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych.
Kobiety z PCOS cierpią z powodu większego niezadowolenia z ciała, a także są narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia spadków nastroju, uogólnionego lęku i zaburzeń odżywiania.
PCOS a zaburzenia płodności
PCOS jest najczęstszą przyczyną niepłodności bezowulacyjnej, co oznacza, że 90–95% kobiet, które nie mają jajeczkowania, leczą się z powodu niepłodności związanej właśnie z PCOS. Wiele kobiet dowiaduje się, że ma PCOS dopiero po rozpoczęciu badań związanych z leczeniem niepłodności.
Schorzeniu towarzyszy zazwyczaj podwyższony poziom hormonu luteinizującego (LH) i obniżony poziom hormonu folikulotropowego (FSH) w połączeniu z podwyższonym poziomem androgenów i insuliny. Zaburzenia hormonalne objawiają się często brakiem miesiączki lub bardzo nieregularnymi cyklami, gdzie miesiączka występuje rzadko.
Niedobór estrogenów i nadprodukcja androgenów przez jajniki mogą skutkować szeregiem dodatkowych cech klinicznych, w tym maleńkich cyst na powierzchni jajników (policysty), widocznych na USG oraz objawami dotyczącymi włosów i skóry (pojawieniem się owłosienia w miejscach charakterystycznych dla owłosienia męskiego).
PCOS a powikłania ciąży
Kobiety z PCOS, które zajdą w ciążę, są bardziej narażone na rozwój cukrzycy ciążowej lub spontaniczne poronienie w pierwszym trymestrze ciąży niż kobiety bez PCOS, dlatego bardzo istotne jest wyrównanie zaburzeń hormonalnych i metabolicznych podczas leczenia choroby. Kobiety z PCOS znacznie częściej mają problem z otyłością i są w wielu przypadkach zmuszone korzystać z technik wspomagania rozrodu.
Częściej również dochodzi u nich do wystąpienia preeklampsji (stanu przedrzucawkowego związanego z nieprawidłowym przepływem krwi w łożysku). Badania pokazują również, że dzieci matek z PCOS są bardziej narażone na zawyżoną masę urodzeniową i zmniejszoną liczbę punktów Apgar po porodzie.
Źródło:
1. Dennett CC, Simon J. The role of polycystic ovary syndrome in reproductive and metabolic health: overview and approaches for treatment. Diabetes Spectr. 2015 May;28(2):116-20. doi: 10.2337/diaspect.28.2.116. PMID: 25987810; PMCID: PMC4433074.
2. Roos N, Kieler H, Sahlin L, Ekman-Ordeberg G, Falconer H, Stephansson O. Risk of adverse pregnancy outcomes in women with polycystic ovary syndrome: population based cohort study. BMJ. 2011 Oct 13;343:d6309. doi: 10.1136/bmj.d6309. PMID: 21998337; PMCID: PMC3192872.
