Przewlekły stres a układ immunologiczny
Sytuacja, w której znalazło się wiele milionów ludzi na całym świecie, związana z pandemią COVID-19, generuje przewlekłe odczucie napięcia i niepokoju. Objawiający się w ten sposób przewlekły stres ma ogromny wpływ na nasz układ odpornościowy i może zwiększyć naszą podatność na infekcje.
Reakcje stresowe są ważnym elementem fizjologii organizmu, które indukują zmiany metaboliczne nastawione na przetrwanie podczas walki czy ucieczki. Mechanizmy te działają ochronnie na organizm, a w momencie ograniczenia zagrożenia metabolizm i wydzielanie hormonów wracają do równowagi, nie pozostawiając przy tym większych konsekwencji. Wszystkie zmiany są przygotowaniem organizmu na duży wysiłek fizyczny i wydatek energetyczny. Dochodzi do wydzielenia adrenaliny i noradrenaliny z nadnerczy, przyspieszenia tętna i oddechu czy rozpadu tkanki tłuszczowej. Kiedy stres działa dłużej, pojawia się wysokie stężenie hormonu stymulującego wyrzut kortyzolu i aldenosterolu.
Krótkotrwały stres (trwający od kilku minut do kilku godzin) pozytywnie aktywuje naszą odporność, wspomagając pierwotną i wtórną odpowiedź układu immunologicznego. Mechanizmy wzmocnienia immunologicznego obejmują zmiany w komórkach dendrytycznych, neutrofilach, makrofagach oraz proliferacji oraz dojrzewaniu limfocytów. W przeciwieństwie do krótkoterminowego czynnika stresowego przewlekły stres tłumi układ immunologiczny oraz może nasilać patologiczną odpowiedź układu odpornościowego (np. w chorobach autoimmunologicznych). Chroniczny stres obniża ogólną liczbę leukocytów oraz osłabia ich aktywność. Dodatkowo badania pokazują, że osoby narażone na przewlekły stres mogą mieć większy problem z gojeniem się ran, osłabić odpowiedź na podaną szczepionkę i w końcu zwiększyć ryzyko infekcji, zarówno tej bakteryjnej, jak i wirusowej. W przypadku długotrwałego stresu wydziela się znaczna ilości kortyzolu, który ma ogromny wpływ na nasz metabolizm i cykl dobowy. Wysoki poziom kortyzolu i innych hormonów steroidowych produkowanych przez korę nadnerczy obniża aktywność układu odpornościowego, zmniejsza reaktywność limfocytów i blokuje ich produkcję w grasicy
Wiele naukowców uważa, że przewlekły stres oraz znaczne obniżenie aktywności fizycznej związanej z pandemią może poważnie osłabić nasz układ odpornościowy. Hipotezę tą popieram również i ja.
Źródło: Firdaus Dhabhar. Effects of Stress on Immune Function: The Good, the Bad, and the Beautiful. Immunol Res. 2014 May;58(2-3):193-210. doi: 10.1007/s12026-014-8517-0.
