Czy witamina D faktycznie pomaga zwalczyć infekcje?

W telewizji i prasie możemy przeczytać o immunomodulacyjnym działaniu witaminy D, która na pewno pomoże nam w walce z przeziębieniem. Czy tak faktycznie jest i jaką dawkę powinniśmy suplementować?

Jak witamina D działa na układ odpornościowy?

Liczne badania na hodowlach komórkowych oraz w modelach zwierzęcych pokazują, że witamina D i jej metabolity (głównie kalcydiol i kalcytriol) działają jako modulatory immunologiczne, które podczas infekcji wspomagają odpowiedź układu odpornościowego, a z drugiej strony – kiedy układ immunologiczny jest zbyt reaktywny (np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych) – zmniejszają ekspresje cytokin prozapalnych i wpływają na produkcję przeciwciał. W przypadku infekcji głównym mechanizmem jest stymulacja ekspresji potencjalnie przeciwbakteryjnych peptydów, które występują w neutrofilach, monocytach, komórkach NK i komórkach wyściełających układ oddechowy.

Co mówią badania?

Naukowcy z Wielkiej Brytanii postanowili sprawdzić, czy dotychczasowe badania naukowe związane z suplementacją witaminy D pomogą odpowiedzieć na pytanie, czy witamina D faktycznie pomaga w walce z infekcją?  Martineau  i współ. poddali analizie 25 badań klinicznych, w których łącznie uczestniczyło prawie 11 000 pacjentów z 14 krajów świata. Dawka suplementacyjna w analizowanych badaniach była bardzo różna, ale w żadnym przypadku, nie przekroczyła 4.000 jednostek/dzień (dawka nie była większa niż maksymalna dawka suplementacyjna). Badania pokazały, że osoby które suplementowały witaminę D, niezależnie od przyjmowanej dawki, znacząco rzadziej zapadali na choroby związane z infekcją układu oddechowego. Skuteczność suplementacji zależała jednak od sposobu dostarczania witaminy D. Tylko pacjenci, którzy regularnie przyjmowali witaminę D (codziennie lub cotygodniowo w większej dawce) byli lepiej chronieni przed infekcją.  Okazuje się, że miesięczne, jednorazowe podanie dużych dawek witaminy D nie przynosi oczekiwanych efektów.

Ile suplementować?

Warto wspomnieć, że 9/10 Polaków cierpi na niedobór witaminy D, a bezpieczna dawka dla osób zdrowych, niebędących w grupie wysokiego ryzyka niedoboru,  to 2.000 – 4.000 jednostek/dzień. Przed rozpoczęciem suplementacji warto zmierzyć poziom witaminy, a w doborze dawki należy uwzględnić swoje BMI – pacjenci z nadmierną masą ciała powinni suplementować większą dawkę.

Źródło: Adrian R Martineau et all. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. BMJ 2017;356:i6583