Czym jest Zespół Policystycznych Jajników (PCOS)?
Czy wiecie, że w niektórych krajach na PCOS może cierpieć nawet co piąta kobieta w wieku rozrodczym, a część pacjentek dowiaduje się o problemie dopiero, kiedy ma trudności z zajściem w ciążę? O Zespole Policystycznych Jajników, suplementacji i wsparciu żywieniowym będziecie mogli przeczytać też w kolejnych wpisach.
Zespół Policystycznych Jajników (PCOS)
Zespół Policystycznych Jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych u kobiet w wieku rozrodczym, dotykające od 8% do nawet 15–18% kobiet w tej grupie wiekowej. PCOS charakteryzuje się głównie zaburzeniami metabolicznymi i problemami z płodnością. Pacjentki z tym schorzeniem często borykają się z takimi problemami jak: nieregularne cykle miesiączkowe, nadmiar androgenów (hiperandrogenizm), oporność na insulinę oraz brak owulacji. Podstawowe kryteria diagnostyczne obejmują obecność co najmniej dwóch z trzech objawów: rzadkie lub brak owulacji, kliniczny lub biochemiczny hiperandrogenizm oraz policystyczne jajniki widoczne w badaniu ultrasonograficznym (tzw. kryteria rotterdamskie).
Patomechanizm i przyczyny PCOS
Etiologia PCOS nie jest jednoznacznie ustalona, ale badania sugerują złożoną interakcję między czynnikami genetycznymi, hormonalnymi i środowiskowymi. Kluczową rolę odgrywa oporność na insulinę, która jest obecna u większości pacjentek i prowadzi do hiperinsulinemii. Nadmiar insuliny stymuluje produkcję androgenów w jajnikach, co prowadzi do nadmiaru hormonów męskich i przyczynia się do rozwoju charakterystycznych objawów, takich jak nadmierne owłosienie (hirsutyzm) i trądzik. Dodatkowo, u kobiet z PCOS często obserwuje się zaburzenia lipidowe oraz zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych.
Leczenie
Leczenie PCOS obejmuje szerokie, holistyczne podejście, oparte na modyfikacji stylu życia, w tym odpowiednią dietę i regularną aktywność fizyczną, które mogą poprawić wrażliwość na insulinę oraz wpłynąć pozytywnie na poziom androgenów. Często stosuje się także farmakoterapię – antyandrogeny, doustne środki antykoncepcyjne i leki wspomagające wrażliwość na insulinę, takie jak metformina. Z uwagi na złożoność objawów i różnorodność fenotypów, leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentki, a interwencje powinny być wdrażane wcześnie, aby zapobiegać powikłaniom metabolicznym.
Źródła
- Stańczak NA, Grywalska E, Dudzińska E. The latest reports and treatment methods on polycystic ovary syndrome. Ann Med. 2024 Dec;56(1):2357737. doi: 10.1080/07853890.2024.2357737. Epub 2024 Jul 4. PMID: 38965663; PMCID: PMC11229724.
- Salari N, Nankali A, Ghanbari A, Jafarpour S, Ghasemi H, Dokaneheifard S, Mohammadi M. Global prevalence of polycystic ovary syndrome in women worldwide: a comprehensive systematic review and meta-analysis. Arch Gynecol Obstet. 2024 Sep;310(3):1303-1314. doi: 10.1007/s00404-024-07607-x. Epub 2024 Jun 26. PMID: 38922413.
