Interakcje składników pokarmowych z lekami antydepresyjnymi

Dzisiaj chciałabym poruszyć temat interakcji leków przeciwdepresyjnych ze składnikami pokarmowymi. Skutki takich interakcji mogą z jednej strony doprowadzić do zmniejszenia skuteczności działania leku, a z drugiej – zwiększać zapotrzebowanie na dany składnik odżywczy.

Depresja jest chorobą, która dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie. Wraz ze zwiększonym  zdiagnozowaniem tej choroby przez lekarzy zwiększyło się również stosowanie antydepresantów, które są skuteczną terapią leczenia całego spektrum zaburzeń depresyjnych.

Jak działają leki przeciwdepresyjne?

Choroba jest głównie związana z zaburzeniem przekazywania sygnałów przez neurony noradrenergiczne i serotoninergiczne w strukturach centralnego układu nerwowego. Mechanizm działania leków przeciwdepresyjnych polega na regulacji systemów neuroprzekaźnikowych, wpływając na zmianę stężenia serotoniny, noradrenaliny czy dopaminy.

Interakcje leków przeciwdepresyjnych z żywnością

• Ryboflawina

Tricykliczne leki przeciwdepresyjne  (imipramina i amitryptylina) mogą zaburzać energetykę naszego organizmu związaną z blokowaniem ważnych enzymów przemian mitochondrialnych. Leki z tej grupy mogą wywołać niedobór witaminy B₂, co jest związane z hamowaniem aktywności kinazy ryboflawinowej i zmniejszeniem stężenia metabolicznie aktywnej formy ryboflawiny – dinukleotydu flawinowo-adeninowego (FAD).Podczas przyjmowania tricyklicznych  leków przeciwdepresyjnych warto rozważyć z lekarzem suplementację ryboflawiną w dawkach  5-10 mg/dobę.

• Tyramina

Stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy może doprowadzić do kumulacji tyraminy, co objawia się nagłym wzrostem ciśnienia tętniczego krwi, bólami głowy, hipotermią i zaburzeniami widzenia. Tym objawom może towarzyszyć również lęk, niepokój, dreszcze, pocenie się, bladość, wymioty i spowolnienie psychoruchowe. Pacjenci stosujący leki z tej grupy powinni ograniczyć spożycie tyraminy. Występuje ona w serach dojrzewających, do których zalicza się camembert, cheddar, brie i ementaler. Możemy ją spotkać również w rybach poddanych różnym procesom konserwacji, wędzonych, marynowanych i solonych. Jej obecność wykazano w winie chianti, piwie, niektórych owocach, takich jak banany, awokado czy figi, a także w pewnych gatunkach wędlin, wątróbce i czekoladzie.

• Błonnik

Zbyt mała ilość błonnika w diecie może doprowadzić do dysfunkcji jelitowej i zaburzeń mikrobiomu, co negatywnie wpływa na proces leczenia. Z drugiej strony zbyt duża (powyżej 40-50g/dobę) obniża wchłanianie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych.

• Sok grejpfrutowy

Sok grejpfrutowy może wpływać na metabolizm bardzo wielu grup leków, z uwagi na fakt, że zmienia on aktywność cytochromu P450 – głównego kompleksu enzymatycznego metabolizującego większość ksenobotyków, w tym leków przeciwdepresyjnych.

• Kwas foliowy i witamina B12

Wiele osób cierpi na niedobór witamin z grupy B. Przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, głównie inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny, może spotęgować skutki niedoboru tych substancji. Niedobór tych witamin zakłóca reakcje metylacji zachodzące w układzie nerwowym i może prowadzić do zwiększenia stężenia toksycznej homocysteiny, co sprzyja rozwojowi depresji. W trakcie terapii należy kontrolować stężenie homocysteiny, a jeśli jej stężenie jest zbyt wysokie, należy wdrożyć suplementację kwasem foliowym, kobalaminą, ryboflawiną oraz pirydoksyną w dawkach (1 mg, 50 ug, 10mg, 10mg).

Instytut Żywności i Żywienia opracował kilka ważnych zasad, którymi należy się kierować aby uniknąć interakcji:

1. Zawsze czytaj ulotkę dołączoną do leku. Jeśli czegoś nie rozumiesz, zapytaj lekarza lub farmaceutę.

2. Popijaj leki wodą (pełną szklanką). Herbata, kawa, mleko mogą zmniejszać wchłanianie leku. Sok grejpfrutowy zaburza metabolizm leku w organizmie.

3. Nie mieszaj leku z posiłkiem ani nie zażywaj go tuż przed, w trakcie lub tuż po jedzeniu (chyba że zaleci to lekarz), ponieważ może to zmienić działanie leku.

4. Nie mieszaj w gorącym napoju leku, gdyż wysoka temperatura może zmniejszyć jego skuteczność.

5. Jeśli posiłek zaburza działanie leku, najlepiej jest go zażyć 1-2 godz. przed lub 2 godz. po posiłku.

6. Nie zażywaj preparatów witaminowo-mineralnych w tym samym czasie co leków, po­nieważ mogą one zaburzać ich wchłanianie.

7. Nigdy nie zażywaj leków razem z napojami alkoholowymi.

Źródło:

1. González C.A. Fernández M.N. et al., Dietary fiber and its interaction with drugs. Nutr Hosp 2010, 25(4): 535-539.

2. Zabłocka-Słowińska i współ., Interakcje pomiędzy syntetycznymi lekami stosowanymi w wybranych  schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego a suplementami diety i lekami ziołowymi. Psychiatria Polska 2013; 3:487–498.

3. Wimbiscus M., MAO inhibitors: risks, benefits, and loreCleve Clin J Med. 2010 Dec;77(12):859-82.

4. Lawrance Det et al., L-methylfolate Plus SSRI or SNRI from Treatment Initiation Compared to SSRI or SNRI Monotherapy in a Major Depressive Episode Innov Clin Neurosci. 2011 Jan; 8(1): 19–28.

5. Rekomendacje Instytutu Żywności I Żywienia. http://www.izz.waw.pl/interakcje-lekow-z-ywnoci