Jelita a jesienna odporność cz. 2 – Nieszczelność bariery jelitowej i jej konsekwencje
Nieszczelność bariery jelitowej jest złożonym zjawiskiem o potencjalnie poważnych konsekwencjach zdrowotnych. Zrozumienie mechanizmów prowadzących do jej uszkodzenia oraz skutków tego zjawiska może przyczynić się do opracowania nowych strategii terapeutycznych, mających na celu zapobieganie oraz leczenie związanych z nią chorób.
Wspieranie zdrowia jelit poprzez zrównoważoną dietę, redukcję stresu oraz utrzymanie zdrowej mikrobioty jest kluczowe dla zachowania integralności bariery jelitowej.
Nieszczelność bariery jelitowej, często określana jako „zespół nieszczelnego jelita” (ang. leaky gut syndrome), jest wynikiem zaburzeń w funkcjonowaniu połączeń ścisłych między komórkami nabłonkowymi jelit. Do głównych przyczyn tego zjawiska zalicza się:
- Dysbioza jelitowa – zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej, które może prowadzić do przewagi patogenów nad korzystnymi bakteriami.
- Stres oksydacyjny – nadmiar reaktywnych form tlenu (ROS) uszkadzających komórki nabłonka jelitowego.
- Czynniki dietetyczne – nadmiar tłuszczów nasyconych, alkoholu oraz niektóre dodatki do żywności mogą osłabiać integralność bariery.
- Przewlekłe stany zapalne – zapalenie jelit oraz inne choroby zapalne mogą powodować uszkodzenie struktury ścisłych połączeń.
Gdy bariera jelitowa staje się nieszczelna, niekontrolowany napływ antygenów, toksyn oraz bakterii/patogenów do krwiobiegu może inicjować szereg reakcji immunologicznych.
- Choroby autoimmunologiczne – zwiększona ekspozycja na antygeny może wywoływać reakcje autoimmunologiczne, co wiąże się z rozwojem chorób, takich jak celiakia, cukrzyca typu 1 czy reumatoidalne zapalenie stawów.
- Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) – nieszczelność bariery jelitowej jest często obserwowana u pacjentów z IBS, co sugeruje związek między tymi stanami.
- Przewlekłe stany zapalne – endotoksyny bakteryjne (np. lipopolisacharyd, LPS) mogą indukować przewlekłe stany zapalne, przyczyniając się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, otyłości oraz insulinooporności.
- Zaburzenia psychiczne – nieszczelna bariera jelitowa może również wpływać na oś mózgowo-jelitową, co wiąże się z rozwojem stanów depresyjnych, lękowych oraz innych zaburzeń psychicznych.
Żródło:
- Bischoff, S. C., & Barbara, G. (2014). Intestinal permeability – a new target for disease prevention and therapy. BMC Gastroenterology, 14(1), 189.
- Morris, G., & Maes, M. (2014). Increased intestinal permeability, leaky gut, and immune activation in depression: Is there evidence to link gut permeability with the pathophysiology of mental disorders? Journal of Affective Disorders, 158(10), 17-32.
- Mu, Q., Kirby, J., Reilly, C. M., & Luo, X. M. (2017). Leaky Gut As a Danger Signal for Autoimmune Diseases. Frontiers in Immunology, 8, 598.
- Turner, J. R. (2009). Intestinal mucosal barrier function in health and disease. Nature Reviews Immunology, 9(11), 799-809.
