Wskaźniki insulinooporności
Insulinooporność jest coraz częściej rozpoznawanym schorzeniem w naszej populacji. Jest związana głównie z cukrzycą typu 2, nadwagą i otyłością, zespołem policystycznych jajników czy niealkoholowym stłuszczeniem wątroby. Jak sprawdzić, czy jesteśmy narażeni na insulinooporność?
Jak działa insulina?
W warunkach fizjologicznych insulina pomaga cząsteczkom glukozy „wejść” do komórek docelowych, w których jest wykorzystywana do produkcji energii czy tworzenia rezerw zapasowych (w przypadku wątroby i mięśni szkieletowych). Brak insuliny powoduje, że glukoza kumuluje się w krwiobiegu i doprowadza do stanu hiperglikemii – zbyt wysokiego stężenia glukozy we krwi. Przewlekła hiperglikemia może wywołać wiele niepożądanych skutków, m.in. uszkodzenie narządów czy kwasicę ketonową. Brak insuliny charakteryzuje głównie cukrzycę typu1, gdzie insulina wydzielana jest w małej ilości lub wcale.
Co to jest insulinooporność?
Insulinooporność to stan, w którym pomimo obecności wystarczającej ilości insuliny, komórki naszego organizmu nie są w stanie na nią zareagować (wykazują oporność na jej działanie) w prawidłowy sposób. Przewlekły brak prawidłowej sygnalizacji tego szlaku powoduje, że nasz organizm próbuje poradzić sobie z „oporem” komórek i wydziela do krwiobiegu jeszcze więcej hormonu. Oprócz hiperglikemii rozwija się również hiperinsulinemia – zbyt wysokie stężenie insuliny we krwi. Hiperinsulinemia dotyczy przede wszystkim osób, które mają problemy z wagą i cierpią na schorzenia z nią związane, choć nie jest to regułą. Insulinooporność jest bezwzględnym wskazaniem do konsultacji z lekarzem oraz dietetykiem, a także raz do rozpoczęcia odpowiedniej diety.
Jakie są wskaźniki insulinooporności?
Istnieje kilka metod diagnostycznych użytecznych w oznaczeniu insulinooporności. Najprostszym sposobem jest zestawienie dwóch parametrów krwi, oznaczanych rutynowo podczas badań laboratoryjnych: stężenia insuliny na czczo oraz stężenia glukozy na czczo. Dzięki nim możemy wyliczyć współczynnik HOMA-IR.
HOMA-IR = (glukoza na czczo [mmol/l] × insulina na czczo [mU/ml])/22.5
Wskaźnik HOMA-IR powinien być mniejszy niż 1 (choć niektóre źródła literaturowe podają 1,5 lub 2). Jeśli nasz wskaźnik jest zbyt wysoki, powinniśmy skonsultować się z lekarzem.
Kolejną często stosowaną metodą jest test tolerancji insuliny. Polega on na jednorazowym, dożylnym podaniu tego hormonu w dawce 0,1 j./kg masy ciała i kolejnych pomiarach stężenia glukozy w krwi. W przypadku prawidłowego działania insuliny spadek stężenia glukozy powinien wynosić ok 50%. Insulinooorność charakteryzuje się stosunkowo niewielkim spadkiem.
Źródło: Hui-Qi Qu, Quan Li, Anne R. Rentfro, Susan P. Fisher-Hoch1 and Joseph B. McCormick. The Definition of Insulin Resistance Using HOMA-IR for Americans of Mexican Descent Using Machine Learning. PLoS One. 2011; 6(6): e21041.
