Jak rozpoznać, że mam insulinooporność?
Pandemia sprawiła, że aktywność fizyczna spadła często do minimum, a zamknięci w domu częściej sięgaliśmy do lodówki po kaloryczne przekąski. Wiele osób skarży się na wzrost wagi i pogorszenie kondycji. U części tych osób, szczególnie u tych, którzy już borykali się z nadmierną masą ciała przed pandemią, mogą pojawić się problemy związane z gospodarką węglowodanową, w tym z insulinoopornością. Jak ją rozpoznać?
Co to jest insulina?
Insulina to hormon wydzielany przez trzustkę w odpowiedzi na zwiększające się stężenie glukozy we krwi. Dzięki insulinie glukoza może „wejść” do komórek naszego organizmu i tam zostać zmetabolizowana, w celu m.in. dostarczenia energii. Warto pamiętać o tym, że w naszej krwi po posiłku jest zbyt wysokie stężenie glukozy i powinna ona jak najszybciej dostać się do komórek docelowych. Jeśli długotrwale utrzymujemy zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, stanowi to bezpośrednie zagrożenie dla naszego zdrowia i życia.
Co to jest insulinooporność?
Insulinooporność to stan, w którym nasz organizm nie może w sposób poprawny odczytać sygnału związanego w wydzielaniem insuliny, przez co w naszym organizmie utrzymuje się wysoki poziom glukozy. Co ciekawe, dochodzi również do pewnego rodzaju paradoksu: organizm aby przezwyciężyć oporność na insulinę i zbyt wysokie stężenie glukozy, wydziela jeszcze więcej insuliny. U pacjentów z zaawansowaną insulinoopornością często dochodzi do zbyt wysokiego stężenia glukozy we krwi (hiperglikemii) i zbyt wysokiego stężenia insuliny we krwi (hiperinsulinemii).
Przyczyną insulinooporności może być stosowanie niektórych leków, ale przede wszystkim są to błędy żywieniowe, nadwyżka kaloryczna, dieta bogata w cukry proste i nadmiar tkanki tłuszczowej. Szczególnie groźna dla rozwoju insulinooproności jest tkanka tłuszczowa odkładająca się między narządami, czyli ta na naszym brzuchu. Ostatnio zaczęto zauważać również związek między rozwojem insulinooporności a zaburzeniami równowagi hormonalnej, zwiększonym stresem oksydacyjnym, stanem zapalanym oraz zdrowiem naszych jelit (o tym w kolejnym wpisie).
Jak sprawdzić, czy mam insulinooporność?
Aby sprawdzić, czy cierpimy na insulinooporność, wystarczy zmierzyć stężenie glukozy i insuliny na czczo i wyliczyć wartość ze wzoru:
HOMA-IR = (glukoza na czczo [mmol/l] × insulina na czczo [mU/ml])/22,5
Wskaźnik HOMA-IR powinien być mniejszy niż 1 (czasem można znaleźć 1,5 lub 2). Jeśli nasz wskaźnik jest zbyt wysoki, powinniśmy skonsultować się z lekarzem, w celu podjęcia leczenia.
Źródło: Hui-Qi Qu, Quan Li, Anne R. Rentfro, Susan P. Fisher-Hoch1 and Joseph B. McCormick. The Definition of Insulin Resistance Using HOMA-IR for Americans of Mexican Descent Using Machine Learning. PLoS One. 2011; 6(6): e21041.
