Zaburzenia wydzielania leptyny i greliny w chorobie otyłościowej
Leptyna i grelina to dwa kluczowe hormony regulujące apetyt oraz równowagę energetyczną w organizmie człowieka. Interakcja między nimi odgrywa istotną rolę w utrzymaniu homeostazy energetycznej, a zaburzenia tej równowagi mogą prowadzić do nadmiernego przyrostu masy ciała i rozwoju otyłości.
Leptyna i grelina w regulacji głodu i sytości
Leptyna, produkowana głównie przez adipocyty (komórki tłuszczowe), działa jako sygnał długoterminowy informujący mózg o stanie zapasów energetycznych organizmu. Wysokie stężenie leptyny prowadzi do zmniejszenia apetytu i zwiększenia wydatku energetycznego, co sprzyja redukcji masy ciała.
Z kolei grelina, syntetyzowana głównie w żołądku, jest hormonem głodu – jej poziom wzrasta przed posiłkiem, stymulując łaknienie, a spada po jedzeniu, sygnalizując sytość. Leptyna hamuje aktywność neuronów oreksygennych w podwzgórzu, które odpowiadają za pobudzanie apetytu. Grelina działa przeciwnie – aktywuje te same neurony, wzmagając uczucie głodu. Taka przeciwstawna regulacja pozwala na dynamiczne dostosowanie zachowań żywieniowych do aktualnych potrzeb energetycznych organizmu.
Zaburzenia regulacji wydzielania leptyny i greliny u osób otyłych
U osób z otyłością często obserwuje się podwyższone stężenie leptyny, co wskazuje na rozwój oporności na jej działanie. Mimo wysokiego poziomu hormonu, sygnał sytości jest osłabiony, co prowadzi do nadmiernego spożycia pokarmu.
Poziom greliny u osób otyłych bywa obniżony, jednak jej zdolność do stymulacji apetytu pozostaje zachowana. Badania wskazują również na istotny wpływ czynników zewnętrznych, takich jak sen i stres, na stężenia tych hormonów. Brak snu oraz przewlekły stres mogą prowadzić do obniżenia poziomu leptyny i podwyższenia poziomu greliny, co skutkuje zwiększonym apetytem i potencjalnym przyrostem masy ciała.
Zrozumienie wzajemnych zależności między leptyną a greliną oraz czynników wpływających na ich wydzielanie ma istotne znaczenie w kontekście opracowywania skutecznych strategii leczenia zaburzeń metabolicznych, w tym otyłości. Terapie ukierunkowane na modulację działania tych hormonów mogą w przyszłości stanowić podstawę interwencji służących kontroli masy ciała oraz poprawie zdrowia metabolicznego.
Źródła
- Vijayashankar U, Ramashetty R, Rajeshekara M, Vishwanath N, Yadav AK, Prashant A, Lokeshwaraiah R. Leptin and ghrelin dynamics: unraveling their influence on food intake, energy balance, and the pathophysiology of type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Metab Disord. 2024 Apr 18;23(1):427-440. doi: 10.1007/s40200-024-01418-2. PMID: 38932792; PMCID: PMC11196531.
- Gomes S, Ramalhete C, Ferreira I, Bicho M, Valente A. Sleep Patterns, Eating Behavior and the Risk of Noncommunicable Diseases. Nutrients. 2023 May 25;15(11):2462. doi: 10.3390/nu15112462. PMID: 37299426; PMCID: PMC10255419.
