Biochemia kaca cz. 2
Alkohol jako toksyna jest szybko metabolizowany do mniej szkodliwych metabolitów. Nadmierne spożycie alkoholu jest jednak często związane z dużymi zaburzeniami procesów fizjologicznych, które potęgują skutki nadmiernej konsumpcji. Zmiany fizjologiczne to m.in. odwodnienie, straty elektrolitów, hipoglikemia, kwasica oraz zaburzenia produkcji związków biologicznie aktywnych. Przyjrzyjmy się więc bliżej tym zagadnieniom.
Odwodnienie
Na samym początku alkohol wywiera działanie moczopędne, czyli powoduje wzrost produkcji i wydalania moczu. Kilka kieliszków wysokoprocentowego alkoholu może powodować wydalenie nawet ponad 1 litra płynów w ciągu następnych godzin. Dodatkowo alkohol zmniejsza uwalnianie hormonu antydiuretycznego – wazopresyny, co zmniejsza zwrotne wchłanianie wody w nerkach. Wszystkie te procesy prowadzą do odwodnienia organizmu. Jeśli spożyta ilość alkoholu doprowadzi do wymiotów, odwodnienie pogłębią się. Po jakimś czasie (zazwyczaj o poranku) budzimy się z zawrotami głowy, uczuciem pragnienia i suchości w jamie istnej – to objawy związane z odwodnieniem organizmu i utratą elektrolitów.
W trakcie spożywania alkoholu oraz zaraz po przebudzeniu należy pić dużo płynów, najlepiej z większą ilością elektrolitów.
Hipoglikemia i kwasica
Zbyt duże spożycie alkoholu prowadzi do kumulacji kwasu mlekowego i hamuje produkcje glukozy z niecukrowych makroskładników (np. tłuszczy czy białek). Powoduje to spadek stężenia glukozy we krwi i przejściową hipoglikemię, co może wiązać się ze znacznymi zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami, zaburzeniem koordynacji ruchowej oraz sennością.
W trakcie picia alkoholu należy pamiętać o uzupełnianiu glukozy – jest to nawet ważniejsze niż spożywanie popularnych tłustych potraw. Napoje z glukozą przydadzą się również następnego ranka, aby zmniejszyć objawy kaca.
Bóle głowy
Alkohol powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co może wywołać bóle głowy. Dodatkowo zaburza produkcję i metabolizm wielu związków działających w ośrodkowym układzie nerwowym, w tym neuroprzekaźników, histaminy, serotoniny i prostaglandyn. Wszystko to może również przyczynić się do bólów głowy, chociaż nie ma jednoznacznych badań na ten temat.
Aspiryna oraz paracetamol zmniejszą wydzielanie mediatorów zapalnych i mogą zredukować objawy bólowe.
Co warto jeszcze stosować?
W czasie spożywania alkoholu warto pamiętać o produktach bogatych w antyoksydanty, głównie w witaminę C, której stężenie znacznie spada. Metabolizm alkoholu generuje zwiększoną ilość wolnych rodników, które również mogą negatywnie wpływać na intensywność objawów kaca.
Źródła:
1. Jeffrey G et al. The Alcohol Hangover. Ann Intern Med. 2000;132(11):897-902.
2. Wojciech Jelski i współ. Dehydrogenaza alkoholowa i metabolizm alkoholu etylowego w mózgu. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2007; 61: 226-230.
