Czy koronawirusy mogą uszkodzić naszą wątrobę?
W ostatnim wpisie poruszaliśmy temat osi jelitowo-wątrobowej w kontekście zakażenia SARS-CoV2. Dzisiaj chciałabym pochwalić się Wam nową pracą, której mam przyjemność być współautorem, dotyczącą powikłań wątrobowych w przebiegu SARS, MERS i COVID-19. Praca to zupełna świeżynka – opublikowana wczoraj w Journal of Clinical Medicine.
W pracy, będącej przeglądem systematycznej dostępnej literatury, udało się zebrać grupę 156 pacjentów z MERS, 1894 pacjentów z SARS oraz 2541 pacjentów z COVID-19. Pacjenci ci byli uczestnikami 43 badań o charakterze retrospektywnym (w tym również opisów przypadków). Badania pokazują, że nieprawidłowości w enzymach wątrobowych (głównie ALT i AST) mogą wystąpić podczas infekcji każdym z badanych koronawirusów. Co ciekawe, obecność wirusa w tkance wątrobowej nie determinowała jednoznacznego uszkodzenia wątroby. Często podwyższone stężenie enzymów wątrobowych mogło wynikać z faktu niezdiagnozowanych/niezgłaszanych wcześniej chorób współistniejących, np. niealkoholowego stłuszczenia wątroby – NAFLD. Dodatkowo podawane w szpitalu leki przeciwwirusowe, antybiotyki oraz sterydy mogą się przyczynić do wzrostu stężenia enzymów wątrobowych we krwi.
Wśród 43 badań, tylko w 12 z nich wykonano badanie histopatologiczne wątroby – złoty standard diagnostyki zapalenia, zwłóknienia oraz marskości tego narządu. Żadne z nich nie dotyczyło jednak pacjentów z SARS-CoV2. Wiadomo jednak, że pacjenci ze współistniejącymi chorobami wątroby czy cukrzycą typu 2 są bardziej narażeni na negatywne skutki zakażenia związane z powikłaniami wątrobowymi. Badanie przeprowadzone przez Yanga i współ. wykazało, że podobny odsetek pacjentów, którzy przeżyli i którzy zmarli z powodu COVID-19, miał podwyższone parametry wątrobowe. Warto jednak podkreślić, że osoby które zmarły w związku z COVID-19 miały znacząco podwyższone wyniki (również w stosunku do grupy, która została wyleczona). Jin i współ. zauważyli natomiast, że pacjenci z objawami gastrycznymi (mdłości, wymioty, biegunka) oraz współistniejącymi chorobami wątroby mieli częściej bardziej zaawansowaną postać choroby. Wydaje się więc, że w grupie zdecydowanie większego ryzyka powikłań wątrobowych będą pacjenci, którzy wcześniej mieli problemy metaboliczne związane z wątrobą, np. cukrzyca typu 2, NAFLD, NASH czy insulinooporność związana z otyłością.
Jeśli chcielibyście przeczytać cały artykuł możecie znaleźć go w pełnej wersji: https://www.mdpi.com/2077-0383/9/5/1420/pdf
