Oś jelitowo-wątrobowa
Oś jelitowo-wątrobowa, znana również jako gut-liver axis (ang.), to złożony system interakcji między jelitami a wątrobą, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i równowagi organizmu. Co wchodzi w skład osi jelitowo-wątrobowej i jakie są konsekwencje jej zaburzenia? Jak możemy przywrócić jej równowagę? Zapraszam do lektury!
Czym jest oś jelitowo-wątrobowa?
Oś jelitowo-wątrobowa, znana również jako gut-liver axis (ang.), to złożony system interakcji między jelitami a wątrobą, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i równowagi organizmu. Wszystkie substancje pochodzące z zewnątrz, w tym składniki odżywcze, toksyny i produkty mikrobioty jelitowej, są transportowane z jelit do wątroby. Wątroba odgrywa kluczową rolę w metabolizmie składników odżywczych oraz neutralizacji i rozkładzie związków szkodliwych
Co wchodzi w skład osi jelitowo-wątrobowej?
1. Mikrobiota jelitowa
Mikrobiom jelitowy produkuje różne metabolity, takie jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które mogą wpływać na funkcje wątroby. Zaburzenia mikrobioty jelitowej mogą prowadzić do rozwoju chorób wątroby, takich jak stłuszczenie wątroby, zapalenie wątroby czy nawet jej zwłóknienie.
2. Bariera jelitowa
Prawidłowo funkcjonująca bariera jelitowa zapobiega przenikaniu szkodliwych substancji, w tym również patogenów, do krwiobiegu. Uszkodzenie bariery może prowadzić do endotoksemii związanej ze zwiększoną ilością toksyn bakteryjnych w organizmie, co z kolei może powodować zapalenie i uszkodzenie wątroby.
3. Układ odpornościowy
Wątroba odgrywa kluczową rolę w detoksykacji i odpowiedzi immunologicznej. Komórki immunologiczne w jelicie mogą komunikować się z wątrobą, wpływając na odpowiedź zapalną i procesy regeneracyjne w wątrobie.
4. Metabolizm kwasów żółciowych
Kwasy żółciowe produkowane przez wątrobę są wydzielane do jelita, gdzie pomagają w trawieniu tłuszczów. W jelicie są one przekształcane przez bakterie jelitowe i reabsorbowane do wątroby, co wpływa na metabolizm lipidów i glukozy.
Konsekwencje zaburzenia osi jelitowo-wątrobowej
Zaburzenia osi jelitowo-wątrobowej mogą przyczyniać się do różnych schorzeń, takich jak:
- Choroby zapalne jelit (IBD),
- Stłuszczenie wątroby (NAFLD/NASH),
- Marskość wątroby,
- Cukrzyca typu 2,
- Zespół metaboliczny,
- Progresja chorób autoimmunologicznych.
Badania nad osią jelitowo-wątrobową wskazują na potencjalne terapie, takie jak odpowiednia modyfikacja diety bogatej w wysokojakościowy błonnik, czy zastosowanie probiotyków, które mogą korzystnie wpływać na zdrowie wątroby i jelit poprzez modulację mikrobioty i poprawę funkcji bariery jelitowej.
Źródło
E Stachowska. Żywienie w zaburzeniach mikrobioty jelitowej. PZWL 2021.
