Czy probiotyki mogą pomóc w walce ze stresem?
Wiele badań wskazuje na ścisłe połączenie między mikrobiomem naszych jelit a zaburzeniami ze strony układu nerwowego. Zależność tę bardzo dobrze obrazują badania na gryzoniach germ-free, czyli zwierzętach pozbawionych mikrobiomu. Jeśli na wczesnych etapach rozwoju nie nastąpi kolonizacja bakteriami komensalnymi (występującymi w prawidłowym mikrobiomie), u zwierząt obserwujemy wiele zaburzeń rozwojowych. Są one związane m.in. ze stanami lękowymi i nieprawidłową odpowiedzią na stres.
Podobna sytuacja występują w przypadku zwiększonej aktywności bakterii patogennych. Odkryto, że nadmiar kwasu propionowego (jednego z bakteryjnych metabolitów błonnika), będącego konsekwencją przerostu bakterii patogennych, może doprowadzić do zaburzeń emocjonalnych i zwiększyć izolację społeczną osobników. Równowaga mikrobiomu wydaje się być kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.
Aktywność bakteryjna dostarcza również szereg metabolitów, które wspomagają sygnalizację układu nerwowego. Kolonizacja bakteryjna myszy wolnych od bakterii (germ-free) wywołała zmiany neurochemiczne w mózgu i zainicjowała prawidłową sygnalizację nerwową.
Zostawmy jednak model zwierzęcy i przejdźmy do badań klinicznych? Czy probiotyki faktycznie mogą zmniejszyć skutki stresu? Istnieje wiele badań, które potwierdzają wpływ wybranych szczepów probiotycznych na łagodzenie skutków stresu. Trzeba przy tym dodać, że badania nad psychobiotykami (probiotykami o właściwościach psychoaktywnych) zaczęły być prowadzone stosunkowo niedawno.
W 2008 roku, Diop i wsp. jako pierwsi zademonstrowali, że suplementacja probiotykiem redukuje objawy zaburzeń gastro-jelitowych wywołanych stresem. Pacjentom podawano Lactobacillus acidophilus Rosell-52 i Bifidobacterium longum Rosell-175 w dawce 3 x 109 CFU/dobę. Ciekawe badania przeprowadził również Messaoudi, który badał wpływ szczepów Lactobacillus helveticus R0052 i Bifidobacterium longum R0175 na objawy lękowe i odpowiedź na stres. W badaniu tym wykorzystano wiele kwestionariuszy określających stopień zaawansowania objawów. Okazało się, że już 30-dniowa kuracja probiotykiem pozwoliła zmniejszyć lęk, poczucie winy oraz zwiększyła zdolność rozwiązywania problemów. Dodatkowo w badaniu wykazano, że probiotykoterapia zmniejsza wydzielanie kortyzolu, co oznaczało, zmniejszenie odczuć stresowych.
