Osteoporoza a otyłość

Nadmierna masa ciała w dzieciństwie predysponuje do zwiększonego ryzyka przedwczesnej osteoporozy w kolejnych latach życia. Są jednak momenty, w których nadmiar tkanki tłuszczowej wpływa ochronnie na nasze kości.

Osteoporoza to zaburzenie metabolizmu kostnego charakteryzujące się zwiększoną kruchością, prowadzącą do zmniejszenia gęstości kości i złamań. Objawy osteoporozy często są związane z bólami kostnymi (głównie bólami kręgosłupa) i złamaniami niespowodowanymi urazami mechanicznych. Intensywna przebudowa kości następują od 12 do 18 roku życia, kiedy to szkielet uzyskuje szczytową masę. Pomimo tego, że kości ulegają ciągłej przebudowie, wraz z wiekiem procesy kościogubne przeważają nad procesami tworzenia kości.

Otyłość u dzieci

Jedną z największych zagrożeń związanych ze złą mineralizacją kości wśród dzieci i młodzieży jest niedostateczna ilość składników odżywczych dostarczanych wraz z dietą. Wybory żywieniowe dzieci z rodzin o większej masie tkanki tłuszczowej doprowadzają często to przewlekłych niedoborów. W tym okresie dostarczenie odpowiedniej ilości wapnia jest kluczowe w diecie dziecka. Dodatkowo nadmierna masa ciała u dzieci predysponuje do zwiększonego zapotrzebowania na  witaminę D. Pola tłuszczowe wyłapują prawidłowo syntetyzowaną witaminę D, która nie może zadziałać ogólnoustrojowo. Niedobory witaminy D oraz wapnia (przez zmniejszone wchłanianie) powodują, że szczytowa masa kostna dzieci będzie mniejsza, co zwiększa ryzyko przedwczesnej osteoporozy.

Otyłość dorosłych

Komórki tkanki kostnej i komórki tkanki tłuszczowej pochodzą z tej samej linii komórek macierzystych i są związane z procesem przebudowy kostnej. Wzrost kości jest zależny od dostępności energii pochodzącej z komórek tłuszczowych. Podwzgórzowa stymulacja komórek tłuszczowych reguluje masę kostną, kontrolując zużycie energii i wydzielanie insuliny. Pomimo tego, że wysokie BMI nie jest uważane za czynnik ryzyka osteoporozy, to wiele badań pokazuje, że osoby cierpiące na choroby metaboliczne, np. cukrzycę typu 2 czy zespół Cushinga są bardziej narażone na złamania kości. Odkładanie się tłuszczu w szpiku kostnym zwiększa ryzyko osteoporozy. Są jednak momenty, kiedy nadmierna ilość tkanki tłuszczowej może pozytywnie wpływać na ochronę kości przed osteoporozą. W tej grupie znajdują się kobiety po menopauzie, u których osteoporoza występuje znacznie rzadziej. Obciążenie tkanki kostnej, związane ze zwiększoną ilością tkanki tłuszczowej, sprzyja zachowaniu dotychczasowej struktury kości. Dodatkowo tkanka tłuszczowa produkuje znaczne ilości estrogenów, których poziom spada w okresie menopauzy. Estrogeny są czynnikiem, który hamuje resorpcję (rozpuszczanie) kości. Nie oznacza to, że osteoporoza nie grozi kobietom otyłym, szczególnie jeśli w przeszłości występowały u nich niedobory składników mineralnych oraz niskie poziomy witaminy D

Źródła:

1. Rosen, C. J., & Bouxsein, M. L. (2006). Mechanisms of Disease: is osteoporosis the obesity of bone? Nature Clinical Practice Rheumatology, 2(1), 35–43. doi:10.1038/ncprheum0070

2. https://ncez.pl/zdrowe-odchudzanie/skuteczne-odchudzanie/otylosc-w-okresie-menopauzy