Psychobiotyki – celowana probiotykoterapia w obniżeniu stężenia kortyzolu
Psychobiotyki to szczególna grupa probiotyków, które poprzez modulację osi jelito–mózg mogą wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego i psychicznego. Coraz więcej badań wskazuje, że wybrane szczepy bakterii mogą zmniejszać poziom stresu, łagodzić objawy lęku i depresji czy wspierać funkcje poznawcze.
Mechanizmy działania psychobiotyków obejmują regulację osi podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA), zmniejszenie stanu zapalnego poprzez obniżenie poziomu cytokin prozapalnych, wzmacnianie bariery jelitowej, a także produkcję metabolitów, takich jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe czy pochodne tryptofanu, które wpływają na układ neuroprzekaźników. Dzięki tym mechanizmom probiotykoterapia może oddziaływać na poziom kortyzolu – głównego hormonu stresu – i poprawiać ogólną odporność na stres.
Przeglądy badań klinicznych wskazują, że probiotyki, prebiotyki oraz synbiotyki mogą być ważnym elementem wspomagania leczenia depresji, zaburzeń lękowych czy ADHD, choć efekt nie jest jednoznaczny i zależy od rodzaju zastosowanego szczepu, dawki, oraz czasu trwania interwencji.
Koncepcja celowanej probiotykoterapii
Koncepcja celowanej probiotykoterapii zakłada indywidualne dopasowanie interwencji do konkretnej osoby lub grupy pacjentów. Wymaga to przede wszystkim wyboru odpowiednich szczepów, ponieważ nie wszystkie działają jednakowo, oraz ustalenia właściwego dawkowania i długości terapii. Wyniki badań naukowych pokazują, że suplementacja trwająca kilka tygodni daje bardziej zauważalne efekty niż krótkotrwałe interwencje. Wydaje się również, że osoby z przewlekłym stresem, zaburzeniami psychicznymi lub z osłabionym układem odpornościowym mogą bardziej skorzystać z terapii psychobiotycznej niż osoby bez zaburzeń.
Szczepy psychobiotyczne
Niektóre szczepy, takie jak Lactobacillus helveticus Rosell® – 52 oraz Bifidobacterium longum Rosell® – 175, wykazują działanie psychobiotyczne potwierdzone w badaniach klinicznych. Dlatego ich suplementacja daje największe szanse na wyrównanie działania osi podwzgórze–przysadka–nadnercza, obniżenie stężenia kortyzolu czy redukcję odczuwalnego stresu. Jeśli sięgamy po psychobiotyk, sprawdźmy, czy producent potwierdza jego skuteczność w badaniach naukowych.
Źródło
- Dinan TG, Stanton C, Cryan JF. Psychobiotics: a novel class of psychotropic. Biol Psychiatry. 2013;74(10):720–726. doi:10.1016/j.biopsych.2013.05.001
- Rudzki L, Maes M. The microbiota-gut-immune-glia (MiGIG) axis in major depression. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2020;106:110109. doi:10.1016/j.pnpbp.2020.110109
- Nikolova VL, Cleare AJ, Young AH, Stone JM. Updated systematic review and meta-analysis of probiotics for the treatment of clinical depression: Adjunctive vs. stand-alone treatment. J Affect Disord. 2021;284:175–192. doi:10.1016/j.jad.2021.02.030
- Wallace CJK, Milev R. The effects of probiotics on depressive symptoms in humans: a systematic review. Ann Gen Psychiatry. 2017;16:14. doi:10.1186/s12991-017-0138-2
