Otyłość i depresja. Biologiczne powiązania

Otyłość i depresja to dwa poważne problemy zdrowotne, które coraz częściej współwystępują. Badania wykazują, że osoby z otyłością mają wyższe ryzyko depresji, a pacjenci cierpiący na depresję bywają bardziej podatni na przyrost masy ciała. Wzajemna zależność między tymi stanami wynika m.in. z działania adipokin – hormonów wydzielanych przez tkankę tłuszczową. Leptyna i adiponektyna, jako główne adipokiny, odgrywają istotną rolę w regulacji nastroju i funkcji metabolicznych. W sytuacji otyłości często obserwuje się leptynooporność, czyli brak reakcji organizmu na wysoki poziom leptyny, co może sprzyjać obniżeniu nastroju i nasileniu objawów depresyjnych.

Otyłość a stan zapalny i regulacja nastroju

Otyłość wywołuje przewlekły stan zapalny, stanowiący kolejny mechanizm łączący ją z depresją. Cytokiny prozapalne, takie jak IL-6 i TNF-α, przekraczają barierę krew–mózg, oddziałując na neuroprzekaźniki odpowiedzialne za samopoczucie (m.in. serotoninę i dopaminę). Nadaktywność osi podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA) podnosi poziom kortyzolu, co zaostrza reakcje stresowe, promuje gromadzenie tkanki tłuszczowej i nasila symptomy depresji. Dodatkowo u osób otyłych obserwuje się obniżenie poziomu czynnika neurotroficznego BDNF, kluczowego dla synaptogenezy i neuroplastyczności mózgu, co może prowadzić do wzrostu ryzyka rozwoju depresji.

Psychologiczny aspekt depresji i otyłości

Oprócz biologicznych mechanizmów istotną rolę w tej zależności odgrywa psychika. Depresji często towarzyszy anhedonia, czyli utrata zdolności do odczuwania przyjemności, co może wpływać na nawyki żywieniowe. Spożywanie wysokokalorycznych produktów bywa doraźnym sposobem radzenia sobie ze stresem, ale w dłuższej perspektywie pogłębia problemy zdrowotne. Osłabiona reakcja układu nagrody (zaburzenia w wydzielaniu dopaminy) skłania niektóre osoby do jedzenia większych ilości pokarmów w poszukiwaniu choć chwilowego uczucia satysfakcji. Podwyższony poziom kortyzolu, często stwierdzany u osób z depresją, dodatkowo nasila tendencję do gromadzenia tłuszczu trzewnego i sprzyja rozwojowi otyłości.

Źródło

Fu X, Wang Y, Zhao F, Cui R, Xie W, Liu Q, Yang W. Shared biological mechanisms of depression and obesity: focus on adipokines and lipokines. Aging (Albany NY). 2023 Jun 29;15(12):5917-5950. doi: 10.18632/aging.204847. Epub 2023 Jun 29. PMID: 37387537; PMCID: PMC10333059.

Przeczytaj więcej

Przeczytaj także

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *