Ultraprzetworzona żywność – ukryte zagrożenie dla mikrobioty jelitowej

Współczesna dieta, szczególnie w krajach uprzemysłowionych, obfituje w tzw. ultraprzetworzoną żywność (UPF – ultra-processed foods), czyli produkty wysoko przetworzone, często zawierające liczne dodatki chemiczne, a jednocześnie pozbawione wartościowych składników odżywczych, takich jak błonnik czy naturalne mikroelementy. Choć takie produkty są wygodne w przygotowaniu i trwałe, coraz więcej dowodów wskazuje na ich szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka – zwłaszcza poprzez destrukcję mikrobiomu jelitowego i bariery jelitowej.

Mikrobiota jelitowa a żywność ultraprzetworzona

Mikrobiota jelitowa to złożony ekosystem bilionów mikroorganizmów zamieszkujących nasze jelita. Odpowiada m.in. za wspomaganie odporności, metabolizm, produkcję witamin, a nawet regulację nastroju. Jednak spożywanie UPF powoduje zaburzenia w tym delikatnym środowisku – zmniejsza różnorodność mikroorganizmów, wypiera pożyteczne bakterie (np. Faecalibacterium prausnitzii, Akkermansia muciniphila) i sprzyja namnażaniu gatunków prozapalnych. Dodatki, takie jak emulgatory, sztuczne słodziki i konserwanty, mogą zwiększać przepuszczalność jelit, prowadząc do tzw. „lekkiego przeciekania” (leaky gut), a w konsekwencji – przewlekłego stanu zapalnego.

Konsekwencje tych zmian są dalekosiężne. Zaburzenia mikrobioty wiązane są m.in. z rozwojem zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych, zespołu jelita nadwrażliwego, nowotworów jelita grubego oraz zaburzeń neuropsychicznych, takich jak depresja czy choroba Alzheimera.

Jak odwrócić szkody spowodowane przez ultraprzetworzoną żywność?

Podstawą jest ograniczenie spożycia produktów typu UPF i zastąpienie ich dietą bogatą w błonnik oraz produkty fermentowane. Aby wspierać odbudowę mikrobiomu i uszczelnienie bariery jelitowej – co często pomaga również zmniejszyć objawy ze strony układu pokarmowego – warto rozważyć odpowiednio dobraną probiotykoterapię. Równie istotne jest dbanie o zdrowy styl życia: regularny sen, aktywność fizyczną i unikanie przewlekłego stresu. Wszystkie te elementy wspólnie wspierają równowagę w jelitach i ogólne zdrowie.

Konieczne są odpowiednie regulacje prawne

W świetle rosnącej liczby badań, eksperci podkreślają również konieczność regulacji prawnych: od bardziej przejrzystego oznakowania produktów i określenia kryteriów żywności UPF po ograniczenia w marketingu, zwłaszcza skierowanego do najmłodszych.

Źródło: Rondinella D, Raoul PC, Valeriani E, Venturini I, Cintoni M, Severino A, Galli FS, Mora V, Mele MC, Cammarota G, Gasbarrini A, Rinninella E, Ianiro G. The Detrimental Impact of Ultra-Processed Foods on the Human Gut Microbiome and Gut Barrier. Nutrients. 2025 Feb 28;17(5):859. doi: 10.3390/nu17050859. PMID: 40077728; PMCID: PMC11901572.

Przeczytaj więcej:

Przeczytaj także

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *