Żelazo w diecie i jego metabolizm

Dzisiaj kilka informacji na temat metabolizmu żelaza oraz jego biodostępności. Biodostępność żelaza zależy od wielu czynników, w tym m.in. od ilości niektórych witamin i białek roślinnych.

Pule żelaza w ustroju

Żelazo w organizmie znajduje się w komórkach i płynach ustrojowych. Wyróżnia się cztery pule żelaza:

• pula hemoglobiny (65% całkowitego żelaza ustroju),
• pula magazynowa (30%),
• pula osocza,
• pula tkankowa (białka i enzymy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania).

W organizmie dorosłego, zdrowego człowieka znajduje się od 3,5 g żelaza (kobiety) do 4 g żelaza (mężczyźni). W ustroju można wyróżnić dwa główne białka związane z żelazem: ferrytynę (odpowiada za gromadzenie się żelaza w ustroju) i transferrynę (odpowiedzialną za transport).

Oznaczenie ferrytyny i transferyny może dostarczyć sporo ważnych informacji o faktycznym niedoborze/zapotrzebowaniu na żelazo. Białka te stanowią również podstawę diagnostyki niedokrwistości, o której przeczytacie tutaj: http://metabolika.pl/anemia-objawy-i-diagnostyka/

Metabolizm żelaza

Żelazo w żołądku pod wpływem kwasu solnego ulega jonizacji i w postaci dwuwartościowej jest wchłaniane do dwunastnicy oraz początkowej części jelita czczego, a następnie jest utleniane do postaci trójwartościowej. W błonie śluzowej jelit żelazo łączy się z białkiem zwanym apoferrytyną, tworząc ferrytynę. Z ferrytyny żelazo uwalniane jest do krwi i transportowane przez transferrynę. Wchłanianie żelaza odbywa się prawie w całym jelicie cienkim. Stopień wchłaniania żelaza zależy od składu posiłku:

• Fityniany, taniny, sole wapnia i fosforu, zasadowe pH, niektóre białka roślinne (jak białko soi) blokują wchłanianie żelaza.
• Czynniki redukujące (witamina C, glutation, cysteina, kwaśne pokarmy, niskie pH) ułatwiają wchłanianie żelaza.

Ponieważ pokarmy roślinne zawierają wiele substancji obniżających dostępność żelaza, jego wchłanianie z tych produktów jest szacowane na ok. 5%, w przypadku pokarmów zwierzęcych nasz organizm jest w stanie przyswoić nawet 20% żelaza, które się w nim znajduje.

Jak zwiększyć wchłanianie żelaza?

• Posiłek bogaty w żelazo powinien być również bogaty w witaminę C.
• Podczas posiłku/ w okresie okołoposiłkowym nie przyjmować suplementów mineralnych,
• Ograniczyć spożycie kawy oraz herbaty oraz innych naparów roślinnych.

Ostatnie badania pokazują, że niektóre szczepy probiotyków pomagają znacznie zwiększyć wchłanianie żelaza z produktów roślinnych. Jakie probiotyki wybrać znajdziecie w artykule:

Czy można zwiększyć wchłanianie żelaza dzięki probiotykoterapii?

Źródło: Instytut Żywności i Żywienia.

Przeczytaj więcej:

• Anemia. Objawy i diagnostyka
• Jak zwiększyć wchłanianie żelaza wraz z dietą?
• Czy można zwiększyć wchłanianie żelaza dzięki probiotykoterapii?