Jak zmniejszyć ryzyko antybiotykooporności?

Antybiotykooporność to poważny problem XXI wieku. Antybiotyki są szeroko stosowane zarówno w medycynie, jak i w przetwórstwie żywności. Co to jest antybiotykooporność i jak zmniejszyć jej ryzyko?

Co to jest oporność na antybiotyki?

Szerokie rozpowszechnienie antybiotyków i nieprzestrzeganie zaleceń ich dawkowania powoduje, że coraz więcej bakterii wykazuje antybiotykooporność. Oporność pojawia się na skutek samoistnych zmian lub otrzymania mechanizmu oporności od innych bakterii. Umiejętność unikania wrażliwości na antybiotyk jest trwała i dziedziczna, dlatego bakterie te mogą namnażać się w niekontrolowany sposób i przekazywać je innym gatunkom. Istnieją już szczepy bakterii oporne na wszystkie dostępne antybiotyki.

Jak doprowadzamy do antybiotykooporności?

• Stosowanie antybiotyków na infekcje niebakteryjne – wielu pacjentów „wymusza” od lekarza przepisanie antybiotyku. Sprzedaż antybiotyków w okresie zimowym rośnie, pomimo tego, że większość infekcji w tym okresie jest pochodzenia wirusowego.
• Stosowanie antybiotyków niezgodnie z zaleceniami – jeśli bierzemy antybiotyk musimy stosować się do zaleceń dawkowania. Wiele osób uważa, że wraz z przejściem objawów choroby można odstawić antybiotyk – nic bardziej błędnego. Jeśli nie będziemy stosować antybiotyku do końca, to przetrwają najbardziej oporne bakterie, które w momencie obniżonej odporności będą dla nas zagrożeniem.
• Stosowanie antybiotyków w produkcji żywności – w celu prewencji chorób bakteryjnych, niemal w każdej hodowli zwierząt stosowane są antybiotyki o szerokim spektrum działania.

Czy probiotyki mogą zwiększać antybiotykooporność?

Po antybiotykoterapii nasz mikrobiom jest wyjałowiony, ponieważ preparat działa tak samo na bakterie komensalne, jak i na bakterie patogenne, dlatego w celu odbudowy mikrobiomu lekarz często zaleca probiotykoterapię. Czy probiotyki mogą przenosić antybiotykooporność? Teoretycznie tak. Dlatego należy wybrać producentów, którzy wykonują analizy oporności na antybiotyki i zapewniają bezpieczeństwo swoich produktów.

Jakie parametry powinny być kontrolowane w procesie oceny jakości probiotyku?

Dobry probiotyk powinien być skuteczny i bezpieczny. Producenci powinni zlecić specjalistyczne badania oceny swojego produktu, aby uzyskać pozytywną opinię, bądź certyfikat od niezależnych instytutów badawczych. W jakim zakresie powinny być wykonane badania?

• Oznaczenie ilościowe i jakościowe składu preparatu;
• skuteczność szczepu względem bakterii patogennych;
• oznaczenie obecności genów antybiotykooporności;
• przeżywalność bakterii w warunkach przewodu pokarmowego.

Na naszym rynku znajdują się probiotyki, które przechodzą odpowiednie badania jakości przeprowadzane przez niezależne instytuty badawcze. Dla przykładu podaję raport Instytutu Jakości Jagiellońskiego Centrum Innowacji:

https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/sanprobi.pdf

Źródło: Instytut Jakości Jagielońskiego Centrum Innowacji.