Jakie kryteria powinny spełniać psychobiotyki?
Czym są psychobiotyki?
Psychobiotyki to stosunkowo nowa kategoria dobroczynnych bakterii (probiotyków), które – spożywane w odpowiedniej ilości – mogą wspierać zdrowie psychiczne. Termin ten wprowadzili w 2013 roku Dinan i Cryan, definiując psychobiotyki jako „żywe mikroorganizmy, które, gdy są spożywane w odpowiednich ilościach, przynoszą korzyść zdrowotną pacjentom cierpiącym na choroby psychiczne”.
W kolejnych latach badania rozszerzyły tę definicję, wskazując, że psychobiotyki to probiotyki (głównie z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium), które poprzez interakcję z mikrobiotą jelitową wpływają korzystnie na funkcjonowanie osi jelito–mózg. Mechanizmy ich działania obejmują m.in. modulację układu odpornościowego, regulację osi stresu HPA oraz wpływ na metabolizm neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy GABA.
Kryteria psychobiotyków
- Muszą wykazywać odpowiednią aktywność biologiczną i zdolność do przeżycia w warunkach układu pokarmowego.
- Muszą być przyjmowane w odpowiedniej ilości – tylko określone dawki wywołują efekt kliniczny, co wymaga potwierdzenia w badaniach klinicznych.
- Powinny mieć udokumentowane korzyści psychiczne, np. redukcję objawów depresji i lęku czy poprawę nastroju w badaniach klinicznych.
- Ich wpływ na oś podwzgórze–przysadka–nadnercza, układ neuroprzekaźników oraz procesy zapalne powinien być potwierdzony.
- Muszą charakteryzować się wysokim profilem bezpieczeństwa, czyli niskim ryzykiem działań niepożądanych, co czyni je obiecującym uzupełnieniem terapii.
Źródła
- Bravo JA, Forsythe P, Chew MV, Escaravage E, Savignac HM, Dinan TG, Bienenstock J, Cryan JF. (2011). Ingestion of Lactobacillus strain regulates emotional behavior and central GABA receptor expression in a mouse via the vagus nerve. Proc Natl Acad Sci U S A, 108(38):16050–16055. doi:10.1073/pnas.1102999108
- Chudzik A, Orzyłowska A, Rola R, Staniszewska A. (2021). Probiotics and psychobiotics – A review. Brain Behav, 11(3):e02034. doi:10.1002/brb3.2034
- Clapp M, Aurora N, Herrera L, Bhatia M, Wilen E, Wakefield S. (2017). Gut microbiota’s effect on mental health: The gut-brain axis. Clin Pract, 7(4):987. doi:10.4081/cp.2017.987
- Dinan TG, Cryan JF. (2013). Melancholic microbes: a link between gut microbiota and depression? Neurogastroenterol Motil, 25(9):713–719. doi:10.1111/nmo.12198
