Markery szczelności bariery jelitowej – LPS
Ponieważ ostatni wpis na temat alternatywnych metod diagnostyki zdrowia jelit i bariery jelitowej był jednym z chętniej czytanych, chciałabym bardziej przybliżyć Wam temat wybranych markerów
– zaczynamy od LPS.
Bariera jelitowa jest kluczowym elementem ochrony organizmu przed nadmiernym kontaktem z mikrobiomem i jego produktami. Jej uszkodzenie prowadzi do tzw. nieszczelności jelit, która umożliwia przechodzenie cząsteczek bakteryjnych do krwiobiegu. Jednym z najlepiej poznanych wskaźników tego procesu jest lipopolisacharyd (LPS) – składnik ściany bakterii Gram-ujemnych.
W prawidłowych warunkach LPS pozostaje ograniczony do światła jelita, ale przy osłabionej integralności nabłonka może przenikać do krwi, gdzie aktywuje receptory TLR4 na komórkach odpornościowych. Powoduje to nadmierną produkcję cytokin prozapalnych i rozwój przewlekłego stanu zapalnego o niskim nasileniu. To zjawisko określa się mianem metabolicznej endotoksemii i wiąże m.in. z otyłością, cukrzycą typu 2 czy chorobami wątroby.
Z perspektywy diagnostyki pomiar LPS w surowicy wydaje się dość użyteczny, ponieważ umożliwia pośrednią ocenę szczelności jelit bez metod bardziej inwazyjnych. Diagnostyka ta wciąż jednak niesie ze sobą wiele wyzwań: różną czułość metod, ryzyko wyników fałszywie dodatnich, a także trudność w rozróżnieniu, czy źródłem LPS jest jelito, czy też inne miejsca, takie jak jama ustna.
Z tego powodu coraz częściej rekomenduje się łączenie oznaczeń LPS
z innymi biomarkerami bariery jelitowej. Należą do nich białko wiążące
LPS (LBP), które odzwierciedla aktywność układu odpornościowego wobec endotoksyn, zonulina – regulator szczelności połączeń międzykomórkowych, czy FABP – marker uszkodzenia enterocytów. Warto łączyć taką diagnostykę z innymi parametrami metabolicznymi, np. insulinoopornością, co może dać szerszy kontekst zdrowia metabolicznego. Takie zestawienie zwiększa wiarygodność oceny i pozwala nie tylko wykrywać nieszczelność jelit, lecz także monitorować skuteczność terapii dietetycznych lub farmakologicznych.
LPS to obiecujący marker oceny funkcji bariery jelitowej, ale jego największą wartość diagnostyczną uzyskuje się w połączeniu z innymi wskaźnikami.
W przyszłości standaryzacja metod pomiarowych może sprawić, że stanie się on elementem rutynowej diagnostyki zaburzeń związanych z mikrobiotą
i stanem zapalnym.
Źródło
- Schoultz I, Keita ÅV. The intestinal barrier and current techniques for the assessment of gut permeability. Cells. 2020;9(8):1909. doi:10.3390/cells9081909.
- Ghosh SS, Wang J, Yannie PJ, Ghosh S. Intestinal barrier dysfunction, LPS translocation, and disease development. J Endocr Soc. 2020;4(2):bvz039. doi:10.1210/jendso/bvz039.
- Di Vincenzo F, Cazzaniga E, Salerno F, et al. Gut microbiota, intestinal permeability, and systemic inflammation: an intriguing link in liver disease pathogenesis. Int J Mol Sci. 2023;24(3):2693. doi:10.3390/ijms24032693.
