Zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Jak je diagnozować?
Diagnostyka zaburzeń gospodarki węglowodanowej nie powinna się ograniczać do oznaczenia samej glukozy na czczo, nawet jeśli robimy tylko rutynowe badania przesiewowe. Aby przeprowadzić podstawową, pełną diagnostykę powinniśmy oznaczyć zdecydowanie więcej parametrów.
1. Glukoza na czczo
Sposób badania:
Pacjent musi być na czczo przez co najmniej 8 godzin przed pobraniem próbki krwi. Krew jest pobierana z żyły, zazwyczaj z ramienia, a następnie analizowana pod kątem poziomu glukozy.
Interpretacja:
- Norma: 70-99 mg/dL (3.9-5.5 mmol/L).
- Stan przedcukrzycowy: 100-125 mg/dL (5.6-6.9 mmol/L).
- Cukrzyca: ≥ 126 mg/dL (≥ 7.0 mmol/L), przy co najmniej dwóch niezależnych pomiarach.
2. Insulina na czczo
Sposób badania:
Podobnie jak przy badaniu glukozy, pacjent musi być na czczo przez co najmniej 8 godzin. Krew jest pobierana z żyły i analizowana pod kątem poziomu insuliny.
Interpretacja:
- Norma: 2-25 µIU/mL (14-174 pmol/L), wartości mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium.
- Podwyższone poziomy mogą wskazywać na insulinooporność, stan przedcukrzycowy lub cukrzycę typu 2.
3. HOMA-IR (model związany z insulinoopornością)
Sposób badania:
HOMA-IR jest obliczany na podstawie wyników glukozy na czczo i insuliny na czczo.
Wzór: HOMA-IR = (glukoza na czczo w mmol/L x insulina na czczo w µIU/mL) / 22.5
Interpretacja:
- Norma: zazwyczaj HOMA-IR < 1 wskazuje na brak insulinooporności.
- Insulinooporność: HOMA-IR ≥ 2.9 wskazuje na znaczną insulinooporność.
- Wartości między 1 a 2.9 mogą wskazywać na łagodną do umiarkowanej insulinooporności.
4. Test tolerancji glukozy (Oral Glucose Tolerance Test – OGTT)
Sposób badania:
Pacjent musi być na czczo przez co najmniej 8 godzin. Po pobraniu początkowej próbki krwi (glukoza na czczo), pacjent wypija roztwór glukozy (zazwyczaj 75 g). Kolejne próbki krwi pobierane są po 1 i 2 godzinach od spożycia roztworu glukozy.
Interpretacja:
Na czczo: wyniki podobnie jak przy glukozie na czczo.
Po 2 godzinach:
- Norma: < 140 mg/dL (7.8 mmol/L).
- Stan przedcukrzycowy (nietolerancja glukozy): 140-199 mg/dL (7.8-11.0 mmol/L).
- Cukrzyca: ≥ 200 mg/dL (≥ 11.1 mmol/L).
Po co wykonujemy poszczególne badania?
Glukoza na czczo:
To podstawowe badanie oceniające poziom glukozy we krwi po okresie niejedzenia.
Insulina na czczo:
Pomaga ocenić produkcję insuliny i jej adekwatność względem poziomu glukozy.
HOMA-IR:
To wskaźnik insulinooporności, który pomaga ocenić oporność tkanek na działanie insuliny.
Test tolerancji glukozy:
Ocenia, jak dobrze organizm radzi sobie z dużą dawką glukozy, wykrywając stany przedcukrzycowe i cukrzycę.
Każda z tych metod daje istotne informacje o stanie metabolizmu glukozy w organizmie, a ich kombinacja pozwala na bardziej wszechstronną ocenę i diagnozę.
Jeśli podejrzewamy u siebie problemy z gospodarką węglowodanową na początku warto wykonać chociaż glukozę i insulinę na czczo, które możemy oznaczyć podczas jednego pobrania krwi.
Źródło
Portal medycyna praktyczna, mp.pl
