Szczep bakteryjny a działanie probiotyków
Efektywność probiotyków jest ściśle zależna od specyfiki szczepu bakteryjnego, co stanowi kluczowe założenie w ich klinicznym zastosowaniu. Choć różne gatunki bakterii mogą wykazywać podobne właściwości ogólne, takie jak poprawa zdrowia jelit, działanie probiotyków na poziomie molekularnym i klinicznym jest precyzyjnie związane z unikalnymi cechami danego szczepu.
Różnice między szczepami bakterii
Każdy szczep bakterii probiotycznych charakteryzuje się unikalnym genomem, który determinuje jego zdolność do przylegania do nabłonka jelitowego, modulacji układu immunologicznego czy wytwarzania bioaktywnych metabolitów, takich jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA).
Czy różne szczepy biologiczne mogą mieć podobne zastosowanie?
Jak najbardziej! Choć każdy szczep ma swoje unikalne cechy, wiele z nich może wytwarzać podobne bioaktywne składniki. Dobrym przykładem jest grupa probiotyków o działaniu psychobiotycznym — probiotyki różnych gatunków, które pojedynczo lub synergistycznie wpływają na zdrowie układu nerwowego. Ważne jest jednak, aby takie działanie było potwierdzone badaniami klinicznymi.
Wytyczne dotyczące specyfikacji szczepów
Międzynarodowe organizacje, takie jak FAO/WHO, zalecają identyfikację i opis probiotyków na poziomie szczepu, z potwierdzoną skutecznością w badaniach klinicznych. Oznacza to konieczność precyzyjnego raportowania nazw szczepów, np. Lactiplantibacillus plantarum (gatunek) 299v (szczep) oraz dowodów na ich specyficzne działanie.
Wyzwania i perspektywy
Jednym z głównych wyzwań jest brak standaryzacji w raportowaniu wyników badań nad probiotykami oraz niewystarczająca edukacja konsumentów na temat różnic między szczepami. W przyszłości kluczowe będzie rozwijanie probiotyków „na miarę”, które uwzględniają indywidualne różnice w mikrobiomie gospodarza.
Źródła
1. Hill, C., Guarner, F., & Reid, G. (2014). The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 11(8), 506-514.
2. Ouwehand, A. C., & Salminen, S. (2002). The health effects of cultured milk products with viable and non-viable bacteria. International Dairy Journal, 12(2-3), 173-182.
3. Sanders, M. E., & Shane, A. L. (2017). Probiotics: Definition, sources, selection, and uses. Clinical Infectious Diseases, 64(2), 91-96.
