Kurkuma i jej właściwości
Jeśli lubicie przyprawy świąteczne, mamy dla was niespodziankę przygotowaną przez fitoscience. Dziś o prozdrowotnych właściwościach kurkumy😊 Odwiedźcie koniecznie również bloga dr n. med. Karoliny Jakubczyk – https://fitoscience.pl/
Kurkuma i jej właściwości prozdrowotne
Ostryż długi (Curcuma longa L.), gdyż za tą nazwą kryje się kurkuma czy też szafran indyjski, należy do roślin z rodziny imbirowatych. Ze względu na wszechstronne zastosowania w życiu kulturalnym i społecznym, szczególnie w krajach azjatyckich, gdzie jest uprawiana, kurkuma stała się jedną z najbardziej docenianych przypraw na świecie. Kurkuma należy do przypraw korzennych, a także jest głównym składnikiem przyprawy curry. Stosowana jest również jako barwnik w żywności.
Skład fitochemiczny kurkumy
Ostryż długi jest rośliną o bogatym składzie chemicznym. Naukowcy zidentyfikowali ponad 235 fitozwiązków obecnych w tej roślinie, głównie kurkuminoidy np. kurkumina, związki fenolowe oraz terpeny, m.in.: monoterpeny, seskwiterpeny. Kurkuminoidy i olejki eteryczne są głównymi składnikami bioaktywnymi wykazującymi różne właściwości prozdrowotne w testach biologicznych in vitro i in vivo. Kurkuminoidy w kurkumie gromadzą się głównie w kłączach. Olejki eteryczne z liści i kwiatów są zwykle zdominowane przez monoterpeny, podczas gdy olejki z korzeni i kłączy zawierają głównie seskwiterpeny. Skład fitochemiczny oraz właściwości organoleptyczne rośliny zdeterminowały wybór części kurkumy i popularyzację kłącza, które coraz częściej możemy nabyć w sklepach spożywczych w postaci świeżej czy suszonej i sproszkowanej.
Biodostępność kurkumy
Niestety, chociaż kurkumina, która jest głównym związkiem obecnym w kurkumie, jest jednym z najczęściej stosowanych nutraceutyków, z bardzo dobrze udokumentowanym działaniem prozdrowotnym, jej użyteczność jako środka terapeutycznego jest ograniczona ze względu na słabą rozpuszczalność w wodzie, niestabilność chemiczną, słabą absorpcję, szybki metabolizm i eliminację ogólnoustrojową, co wpływa na jej niską biodostępność po podaniu doustnym. Obecnie badacze pracują nad tym aspektem i opracowują różne sposoby ekstrakcji tego związku, kapsułkowanie w micele, liposomy, stosują również nanokapsulację czy połączenie jej z innymi związkami np. piperyną.
Właściwości prozdrowotne kurkumy
Kurkuma wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych i może być skuteczna przy profilaktyce wielu chorób. Naukowcy zbadali wpływ kurkuminy/kurkumy na modulację ciśnienia krwi. Metaanaliza ta sugeruje, że spożywanie kurkuminy/kurkumy przez odpowiednio długi czas może skutecznie poprawić ciśnienie skurczowe. Dodatkowo kolejna metaanaliza przeprowadzona z udziałem mojego zespołu wykazała, że suplementacja kurkuminą może zredukować stres oksydacyjny, który jest podstawą wielu chorób wolnorodnikowych m.in. miażdżycy. Suplementacja trwała średnio dwa miesiące, a pacjenci przyjmowali jedną lub dwie kapsułki dziennie (średnio 645 mg kurkuminy).
Okazuje się, że suplementacja kurkumą wraz z czarnuszką może skutecznie chronić przed rozwojem zespołu metabolicznego (MetS). 250 mężczyzn, którzy mieli pozytywny wynik badania przesiewowego w kierunku MetS, zostało losowo podzielonych na cztery grupy. Jedna grupa przejmowała nasiona czarnuszki (1,5 g/dzień), druga kurkumę (2,4 g/dzień), trzecia kombinację tych surowców (900 mg czarnuszki i 1,5 g kurkumy/dzień), a czwarta placebo przez 8 tygodni. Już po 4 tygodniach suplementacji zaobserwowano, wpływ kurkumy oraz nasion czarnuszki na poprawę BMI, zmniejszenie obwodu talii oraz procenta tkanki tłuszczowej. Kombinacja również wpłynęła na powyższe parametry, jak również profil lipidowy, poziom glukozy we krwi na czczo i białko C-reaktywne (CRP) oraz ciśnienie krwi. Po 8 tygodniach, w porównaniu do placebo, nasiona czarnuszki obniżyły poziom lipidów i poziom glukozy na czczo, podczas gdy kurkuma obniżyła poziom cholesterolu LDL i CRP. Co ciekawe, grupa skojarzona wykazała poprawę wszystkich parametrów w stosunku do wartości wyjściowych. Skuteczne wydaje się połącznie suplementacji kurkumą z rośliną oleista bądź samym olejem, w celu zwiększenia biodostępności głównego związku ostryżu długiego, czyli kurkuminy.
Kurkuma – jakość surowca
Należy jednak pamiętać, że zawartość kurkuminoidów w kłączach kurkumy różni się często w zależności od odmian, lokalizacji, źródeł i warunków uprawy. Co więcej, zarówno kurkuminoidy, jak i olejki eteryczne różnią się zawartością w zależności od metody przetwarzania i są niestabilne w procesach ekstrakcji i podczas przechowywania. W rezultacie jakość komercyjnych produktów z kurkumy może być znacznie zróżnicowana. Dodatkowo fitozwiązki obecne w kurkumie są wrażliwe na światło. Dlatego tak ważne jest, aby wybierać kurkumę w postaci proszku, wysokiej jakości i w ciemnych opakowaniach.
Podsumowując, kurkuma jest rośliną o bogatym składzie fitochemicznym oraz charakteryzującą się szerokim wachlarzem właściwości prozdrowotnych. Obecnym wyzwaniem stawianym przez naukowców jest zwiększenie biodostępności kurkuminy, czyli jej głównego związku. Jednak ostryż długi zdecydowanie charakteryzuje się ogromnym potencjałem profilaktycznym i terapeutycznym, zachęcamy zatem do włączenia tej przyprawy do swojej diety.
Tekst przygotowała dla Was dr n. med. i nż. Karolina Jakubczyk, wykładowca w Zakładzie Żywienia Człowieka i Metabolomiki PUM. Autorka bloga: https://fitoscience.pl/
Źrodło:
- Li, Shiyou; Yuan, Wei; Deng, Guangrui; Wang, Ping; Yang, Peiying; and Aggarwal, Bharat, „Chemical composition and product quality control of turmeric (Curcuma longa L.)” 2011). Faculty Publications. 1.
- Karolina Jakubczyk, Aleksandra Drużga,Janda Katarzyna, Karolina Skonieczna-Żydecka. Antioxidant Potential of Curcumin—A Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. Antioxidants 2020, 9(11), 1092; https://doi.org/10.3390/antiox9111092
- Hadi A, Pourmasoumi M, Ghaedi E, Sahebkar A. The effect of Curcumin/Turmeric on blood pressure modulation: A systematic review and meta-analysis. Pharmacol Res. 2019 Dec;150:104505. doi: 10.1016/j.phrs.2019.104505. Epub 2019 Oct 21. PMID: 31647981.
- Amin F, Islam N, Anila N, Gilani AH. Clinical efficacy of the co-administration of Turmeric and Black seeds (Kalongi) in metabolic syndrome – a double blind randomized controlled trial – TAK-MetS trial. Complement Ther Med. 2015 Apr;23(2):165-74. doi: 10.1016/j.ctim.2015.01.008. Epub 2015 Jan 14. PMID: 25847554.
