Mikrobiota jelitowa, psychika, metabolizm – nowe podejście do leczenia depresji i otyłości
W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się roli mikrobioty jelitowej w regulacji zdrowia psychicznego i metabolicznego. Zaburzenia jej składu mogą przyczyniać się zarówno do otyłości, jak i depresji, co czyni mikrobiotę potencjalnym celem terapeutycznym.
Oś jelito–mózg
Oś jelito–mózg jest kluczowym szlakiem komunikacyjnym, dzięki któremu mikroorganizmy jelitowe wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego. Dysbioza jelitowa – zaburzenie równowagi mikrobioty – może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, zwiększonej przepuszczalności bariery jelitowej i aktywacji osi podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA). Mechanizmy te są silnie związane z występowaniem objawów depresyjnych oraz zaburzeniami metabolicznymi.
Badania pokazują, że dieta bogata w błonnik i prebiotyki sprzyja rozwojowi korzystnych bakterii jelitowych, produkujących krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) o działaniu przeciwzapalnym. Z kolei przeszczepy mikrobioty (FMT) oraz suplementacja probiotykami mogą poprawiać funkcjonowanie osi jelito–mózg i zmniejszać objawy depresji.
Mikrobiota a neuroplastyczność
Omawiając oś jelito–mózg, warto podkreślić wpływ mikrobioty na neuroplastyczność. Bakterie jelitowe oddziałują na syntezę neuroprzekaźników oraz czynnika neurotroficznego (BDNF), kluczowego dla zdrowia psychicznego. BDNF wspiera tworzenie nowych połączeń synaptycznych, istotnych w procesie uczenia się i zapamiętywania, a także chroni komórki nerwowe przed degeneracją i wspiera ich rozwój. Dodatkowo, bierze udział w komunikacji między mózgiem a tkanką tłuszczową, wpływając na apetyt i metabolizm.
Pozytywna modulacja mikrobioty może więc otworzyć nowe możliwości leczenia depresji i otyłości poprzez poprawę neuroplastyczności i zmniejszenie stanu zapalnego.
Podsumowanie
Modulacja mikrobioty jelitowej to obiecująca strategia terapeutyczna w walce z otyłością i depresją. W przyszłości celowane terapie oparte na osi jelito–mózg mogą stać się ważnym elementem leczenia tych schorzeń.
Jaki probiotyk wybrać, by wspierać leczenie otyłości u pacjentów z depresją? O tym przeczytacie w kolejnym wpisie.
Źródło
Fu X, Wang Y, Zhao F, Cui R, Xie W, Liu Q, Yang W. Shared biological mechanisms of depression and obesity: focus on adipokines and lipokines. Aging (Albany NY). 2023 Jun 29;15(12):5917-5950. doi: 10.18632/aging.204847. Epub 2023 Jun 29. PMID: 37387537; PMCID: PMC10
333059.
