COVID-19 a mikrobiota – co wiemy w 2021 roku?
Mikrobiota jelitowa jest siedliskiem wielu gatunków mikroorganizmów, co ma istotny wpływ na równowagę immunologiczną gospodarza. Mimo że minął już ponad rok od początku pandemii COVID-19, nasza wiedza na temat mikrobioty i jej symbiotycznego związku z aktywacją immunologiczną związaną z SARS-CoV-2 jest ograniczona.
Rozwijająca się dysbioza w jelitach (stan nierównowagi między bakteriami korzystnymi a chorobotwórczymi na korzyść tych drugich) może negatywnie aktywować układ odpornościowy i stymulować kaskadę odpowiedzi zapalnej prowadzącej do dysfunkcji wielu narządów.
Oś jelito-płuca
Mikrobiota naszych jelit wpływa na fizjologię płuc oraz procesy związane z wymianą gazową, dzięki interakcji między płucami a jelitami zwanej „osią jelitowo-płucną”. Oś jelito-płuca jest narzędziem dwukierunkowym. Z jednej strony metabolity drobnoustrojów jelitowych oraz endotoksyny mogą wpływać na metabolizm płuc, z drugiej strony związki lotne i zanieczyszczenia powietrza dostające się przez górne drogi oddechowe wpływają na nasz mikrobiom jelitowy.
Niektóre badania pokazują, że wirusowe infekcje układu oddechowego (np. wirus grypy i wirusy grypopodobne) powodują zmiany w mikrobiomie myszy. Mikrobiota i jej produkty, które dostają się do błony śluzowej jelita są fagocytowane przez komórki prezentujące antygen. Stymulują one aktywację limfocytów B i T. Zaktywowane limfocyty mogą przemieścić się do błony śluzowej jelit czy płuc, co powoduje rozwój i progresje stanu zapalnego.
Drugi proponowany mechanizm obejmuje przenoszenie z krwią oraz limfą bakterii i ich produktów do płuc, powodując miejscową odpowiedź zapalną prowadzącą do uszkodzenia tkanki płucnej.
COVID-19 a oś jelito-płuca
Najnowsza hipoteza zakłada, że nieszczelność jelitowa oraz rozwijająca się dysbioza mogą indukować nadprodukcję cytokin prozapalnych, które bezpośrednio wpływają na ciężki przebieg choroby. Dodatkowo wiadomo, że w jelitach obecne są receptory dla SARS-CoV-2. To może powodować infekcję enterocytów, wywołując objawy żołądkowo-jelitowe. Nadal nieliczne badania naukowe pokazują, że
- Część pacjentów SARS-CoV-2 doświadcza dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
- U niektórych osób zakażenie SARS-CoV-2 negatywnie wpływa na mikrobiotę jelit, inicjując rozwój dysbiozy.
- Obecność niektórych gatunków bakteryjnych jest powiązana z ciężkim przebiegiem COVID-19. Bakterie z rodzaju Coprobacillus oraz gatunki Clostridium hathaway i Clostridium ramosum to główne grupy bakterii, które łączy się z ciężkością choroby.
- Dane płynące z Chin pokazują, że prawie 59% osób cierpiących na COVID-19 było poddawanych antybiotykoterapii, a 2-36% miało biegunkę.
- U pacjentów z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi oraz po antybiotykoterapii zasadne jest stosowanie probiotyków.
Źródło: Rajput, S., Paliwal, D., Naithani, M. et al. COVID-19 and Gut Microbiota: A Potential Connection. Ind J Clin Biochem (2021). https://doi.org/10.1007/s12291-020-00948-9
